"Θανατηφόρο" ντόμινο περικοπών λόγω αποτυχίας φόρων

Το «τσουνάμι» μέτρων άνω των 70 δισ. ευρώ (περίπου 35% του ΑΕΠ) που ελήφθησαν από το 2008 και μετά, οδήγησαν σε πολύ μικρότερη μείωση του ελλείμματος: Κατά 16,5% του ΑΕΠ σε κυκλικά προσαρμοσμένη «βάση», ακόμη δηλαδή και αν προσμετρηθεί η επίπτωση της ύφεσης. Η μείωση ήταν πρωτόγνωρη και η Ελλάδα έλαβε εύσημα -και στην πρόσφατη έκθεση του ΔΝΤ- για το μέγεθος της προσαρμογής.

Υπάρχει όμως μία πολύ μεγάλη ένσταση που αναλύεται σε ειδικό κεφάλαιο της έκθεσης αξιολόγησης του Ταμείου που καταγράφει και τα…νέα μέτρα που έρχονται.

Από την κατά 16,5% (του ΑΕΠ) μείωση ελλείμματος την περίοδο 2008-2013, μόνο 2,5% του ΑΕΠ ήταν η συνεισφορά των εσόδων. Το υπόλοιπο 14% του ΑΕΠ καλύφθηκε από τεράστιες περικοπές σε μισθούς, συντάξεις- επιδόματα αλλά και σε επενδυτικές δαπάνες.

Μόνο που το ΔΝΤ αφήνει... περιθώριο και για νέες περικοπές. Παρά την πολύ μεγάλη σε αξία συμβολή των  περικοπών σε μισθούς συντάξεις-επιδόματα, θεωρεί ότι δεν είναι ανάλογη του «μεγέθους» των δαπανών. Αντιθέτως αντιδρά για την μεγάλη πτώση των κρατών επενδυτικών δαπανών.

Παράλληλα καταγράφει ότι η «συνεισφορά» σε έσοδα πολλών παρεμβάσεων σε φορολογικά μέτρα, ήταν… αρνητική, ενώ αντίθετα επιβάρυνση στο πεδίο των δαπανών προκάλεσε μόνο η αύξηση (σημ. κυρίως λόγω ανεργίας) των μεταβιβαστικών δαπανών (όπως επιδόματα ανεργίας).

Αναλυτικά, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του ΔΝΤ την περίοδο 2008-2013 στο πεδίο των εσόδων:

• Επιβαρύνθηκε το έλλειμμα κατά 0,5% του ΑΕΠ περίπου από φόρους σε περιουσία και άλλες συναλλαγές.
• Οριακή ήταν η επιβάρυνση (δηλαδή μείωση εσόδων) από ασφαλιστικές εισφορές, φόρους στις μεταβιβάσεις κεφαλαίων και στις πωλήσεις. 
• Κατά 0,5% του ΑΕΠ μείωση ελλείμματος ήταν η συνεισφορά από φόρους στις παραγωγή και στις  εισαγωγές.
• Η μερίδα του λέοντος, της τάξης του 3% του ΑΕΠ πρόσθετων εσόδων προήλθε από  φόρους στο εισόδημα και στα ακίνητα…

Στο πεδίο των δαπανών η κατάσταση είναι πιο ισόρροπη. Η μείωση ελλείμματος κατά 14% του ΑΕΠ την περίοδο 2008- 2013 προήλθε:

• Κατά 3,5% του ΑΕΠ από κοινωνικά επιδόματα και συντάξεις.
• Κατά  3% του ΑΕΠ περίπου από περικοπές καταναλωτικών δαπανών του δημοσίου.
• Κατά 2,5% του ΑΕΠ περίπου από μειώσεις μισθών.
• Κατά 2% από μείωση των επενδυτικών δαπανών (ΠΔΕ το οποίο περικόπτεται εκ νέου και το 2015).
• Επίσης κατά 2% του ΑΕΠ από χαμηλότερη δαπάνη για τόκους.
• Κατά 1% του ΑΕΠ από κεφαλαιακές μεταβιβάσεις και κατά 0,5% του ΑΕΠ από άλλες μεταβιβάσεις διαφόρων ειδών.
• Επιβαρύνθηκε, επίσης, το έλλειμμα κατά 0,5% του ΑΕΠ από την αύξηση επιδομάτων (π.χ. ανεργίας).

Το ΔΝΤ αναφέρει ότι «κατά τα τελευταία πέντε χρόνια, η Ελλάδα έχει θέσει σε εφαρμογή μια πολύ φιλόδοξη δημοσιονομική προσαρμογή». Το όφελος από τα έσοδα προήλθε από  άμεσους φόρους στο εισόδημα και τον πλούτο. Στο πεδίο των δαπανών επισημαίνει με… νόημα ότι μπορεί  σε αξία να καταγράφονται ως σημαντικές οι περικοπές σε μισθούς και συντάξεις αλλά «συνέβαλαν λιγότερο σε σχέση με το μέγεθός τους»…

Αντιθέτως, ασκείται κριτική  για την πολύ μεγάλη μείωση στις επενδυτικές δαπάνες που «έχουν μειωθεί στο 2,1% του ΑΕΠ το 2013, το οποίο είναι χαμηλό σε σχέση με τα διεθνή πρότυπα»