Προς το παρόν και τα δύο είδη σεναρίων αναδιάρθρωσης αποκλείονται επισήμως, τόσο από τις κοινοτικές όσο και από τις ελληνικές Αρχές. Το παράδοξο, όμως, είναι ότι, όσο διαψεύδονται αρμοδίως τόσο περισσότερο φουντώνουν.
Κάτι ανάλογο με όσα είχαν γίνει με τις αλλεπάλληλες και επίμονες διαψεύσεις της προσφυγής της Πορτογαλίας ή της Ιρλανδίας στο Ταμείο Διάσωσης μέχρι να έρθει η στιγμή της ανακοίνωσης της επίσημης προσφυγής.
Στην περίπτωση της Ελλάδας, η διεθνής φιλολογία για την αναδιάρθρωση έχει πάρει φωτιά μόλις έναν χρόνο μετά τη “διάσωση” με το δάνειο των 110 δισ. ευρώ, που έγινε για να αποφευχθεί η πτώχευση και η αναδιάρθρωση του χρέους!
Τα σενάρια είναι τρία (βλ. ρεπορτάζ) αλλά, προς το παρόν, οι αγορές ανιχνεύουν δύο εναλλακτικές περιπτώσεις, αυτήν της “οικειοθελούς συνεννόησης” με τις αγορές και αυτήν της μονομερούς απόφασης για πληρωμή μέρους του χρέους με haircut στην ονομαστική αξία και στο επιτόκιο.
Ο πίνακας που παρουσιάζουμε αναδεικνύει τις βασικές επιπτώσεις σε κάθε περίπτωση, αν και η πολυπλοκότητα μιας διαδικασίας αναδιάρθρωσης, ιδιαίτερα σε μία χώρα - μέλος της Ευρωζώνης, είναι διαφορετική.
Το βασικό στοιχείο στην θεωρητική περίπτωση της “οικειοθελούς συνεννόησης” με τις αγορές είναι ότι ο ομολογιούχος τυπικά δεν χάνει το κεφάλαιό του, αλλά η επιστροφή του γίνεται σε πολλαπλάσιο χρόνο και με τόκους μεγαλύτερους ή μικρότερους, ανάλογα με τη μεταβολή του επιτοκίου στα νέα ομόλογα, τα οποία θα ανταλλαχθούν με τα παλιά μετά τη σχετική συμφωνία των δυο μερών.
Για τις τράπεζες και τα ταμεία οι συνέπειες δεν είναι μεγάλες, παρά μόνο στην ετήσια απόδοση, η οποία μειώνεται σε απόλυτους όρους, αλλά αυξάνεται συνολικά, λόγω της επιμήκυνσης του δανείου.
Αν η επιμήκυνση προσαρμοστεί στην αντίστοιχη που έχει αποφασισθεί για το δάνειο των 110 δισ. ευρώ, τότε και η απόδοση του επιτοκίου θα μειωθεί σε ετήσια βάση.
Οι καταθέσεις δεν επηρεάζονται, αλλά, ανάλογα με το κλίμα που θα διαμορφώσει μια τέτοια συμφωνία στις αγορές θα επηρεασθούν οι τιμές των μετοχών των τραπεζών και των ασφαλιστικών εταιρειών (λεπτομερής παρουσίαση στον πίνακα).
Το Δημόσιο στην περίπτωση αυτή “απαλλάσσεται” από μεγάλες πληρωμές τόκων και χρεολυσίων στην δύσκολη περίοδο 2012 – 2015, αλλά το συνολικό βάρος της εξυπηρέτησης του χρέους των 340 δισ. ευρώ παραμένει πάνω στην οικονομία, και μάλιστα συνοδεύεται με συμβάσεις πολιτικής και οικονομικής επιτήρησης ανάλογες του Μνημονίου...
Εντελώς αντίθετες είναι οι συνέπειες μιας “μονομερούς απόφασης” αναδιάρθρωσης του χρέους από το Δημόσιο. Όπως φαίνεται και στον πίνακα, οι αποταμιεύσεις, είτε με την μορφή των καταθέσεων είτε με την μορφή των ομολόγων, υφίστανται αμέσως τις συνέπειες.
Οι καταθέσεις “παγώνουν”, είτε μερικώς είτε καθολικά, για όσο διάστημα “παγώνει” και η λειτουργία του τραπεζικού συστήματος.
Οι τράπεζες υπό την πίεση της δραματικής μείωσης των ιδίων κεφαλαίων τους, που θα είναι τόσο μεγαλύτερη όσο μεγαλύτερο είναι το χαρτοφυλάκιό τους και το haircut στην ονομαστική αξία των ομολόγων και των επιτοκίων, θα ασκήσουν άμεση απαίτηση για επιστροφή δανείων από επιχειρήσεις και νοικοκυριά προκαλώντας ισοπέδωση της οικονομικής δραστηριότητας και του βιοτικού επίπεδου.
Οι μετοχές τραπεζών και ασφαλιστικών καταρρέουν, ενώ το Δημόσιο οδηγείται σε στάση πληρωμών μισθών και συντάξεων, ολική ή μερική, ανάλογη με την δυνατότητα συλλογής φορολογικών εσόδων, αφού θα είναι αδύνατος ο εξωτερικός δανεισμός.
Σχετική έρευνα του ΔΝΤ αναφέρει ότι αυτή διαρκεί δύο ή και πολύ περισσότερα χρόνια, όπως αναφέρει η μέχρι τώρα πείρα, ανάλογα με την συγκυρία.
ΕΚΤ και Bundesbank αναρωτιούνται για τους στόχους της Αθήνας
Διπλός προβληματισμός αναπτύσσεται τις τελευταίες ημέρες στην Φρανκφούρτη για το που στοχεύει η Αθήνα με την έμμεση υιοθέτηση της προοπτικής αναδιάρθρωσης του χρέους, παρά τις επίσημες διαψεύσεις από το ΥΠΟΙΚ και τον κυβερνητικό εκπρόσωπο.
Όπως ανέφεραν στο “Κεφάλαιο” υπηρεσιακά στελέχη της ΕΚΤ, η Αθήνα εμφανίζεται ολοένα και περισσότερο χαλαρή στην υλοποίηση των “μνημονιακών” δεσμεύσεων, την ίδια στιγμή που καλλιεργείται ένα κλίμα προσέγγισης στην αναδιάρθρωση. Το γεγονός έχει προβληματίσει τα υψηλά κλιμάκια της ΕΚΤ. Όπως και τη διοίκηση της Bundesbank, η οποία πηγαίνει πιο πέρα και ζητά επανεξέταση των αποφάσεων της Συνόδου Κορυφής και “αυστηροποίηση” των αποφάσεων για τη λειτουργία του Μόνιμου Μηχανισμού (ESM), περιορίζοντας την ευχέρεια στη χρηματοδότηση των χωρών που θα ζητήσουν τη στήριξή του.
Οι απαιτήσεις για μεγαλύτερη αυστηρότητα θα διατυπωθούν με μεγαλύτερη σαφήνεια ενόψει της Συνόδου Κορυφής του Ιουνίου όπου θα ξεκαθαρισθούν και οι όροι χρηματοδότησης του Ταμείου. Στο Βερολίνο, πάντως, αρχίζουν να βλέπουν με άλλο μάτι την αναδιάρθρωση και παίρνουν αποστάσεις από την ΕΚΤ, που είναι “φορτωμένη” με 200 δισ. ευρώ ελληνικά ομόλογα.
Τον Ιούνιο οι κρίσιμες αποφάσεις της ΕΕ για τον χειρισμό του ελληνικού “ζητήματος”
Τα τελευταία 24ωρα δύο θέματα έβαλαν φωτιά στα πρωτοσέλιδα του διεθνούς οικονομικού και πολιτικού τύπου και μοιράσθηκαν την... κορυφή: η αναδιάρθρωση του χρέους της Ελλάδας και η προειδοποιητική υποβάθμιση του αμερικάνικου χρέους.
Ο γερμανικός τύπος ιδιαίτερα, με τη... στήριξη του αγγλοσαξονικού, έχει τροφοδοτήσει -με τη βοήθεια ανώνυμων και επώνυμων δηλώσεων- τη διεθνή συζήτηση με όλα τα σενάρια και τις πιθανές εκδοχές για το ενδεχόμενο αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους.
Η αλήθεια, βέβαια, είναι ότι μια προσεκτική ματιά στις δαπάνες για τόκους και χρεολύσια που έχει να πληρώσει το ελληνικό δημόσιο την τετραετία 2012 – 2015, εξηγεί το γιατί έχει πάρει “φωτιά” η συζήτηση τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό για την αναδιάρθρωση.
Το ελληνικό κράτος θα πρέπει να τσακίσει δαπάνες για μισθούς – συντάξεις, επενδύσεις, υγεία παιδεία για να πληρώνει ασθμαίνοντας, τεράστιους τόκους χωρίς τέλος...
Παρ΄ όλα αυτά, η τύχη της αναδιάρθρωσης ή μη του ελληνικού χρέους, δεν θα κριθεί στην Αθήνα. Και αυτό, γιατί κάθε βήμα στην κατεύθυνση αυτή εξαρτάται και εξαρτά ταυτόχρονα την τύχη ολόκληρης της Ευρωζώνης.
Οι τελευταίες εξελίξεις στα spreads των PIGS απέδειξαν αυτό που η ΕΚΤ έλεγε εξ αρχής, ότι δηλαδή όσο η συζήτηση για αναδιάρθρωση συνεχίζεται, τόσο ο κίνδυνος του “ντόμινο” θα επεκτείνεται. Αυτός άλλωστε είναι και ο βασικός λόγος που, όπως υποστηρίζουν στις Βρυξέλλες, τίποτα δεν πρόκειται να αλλάξει μέχρι τον Ιούνιο, όταν η Ε.Ε. θα πάρει στα χέρια της την έκθεση βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους και θα αποφασίσει σε πολιτική βάση τι μέτρα θα πρέπει να πάρει για να το αντιμετωπίσει, όπως υποστήριξαν τόσο ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών κ. Σόιμπλε, όσο και ο Επίτροπος κ. Όλι Ρεν.
Τα βασικά σενάρια για την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους είναι τρία, αλλά οι “δυσκολίες” τους είναι πολύ περισσότερες:
1. Η “οικειοθελής συνεννόηση” με τις αγορές για επιμήκυνση του χρέους χωρίς μείωση της ονομαστικής αξίας του.
Το σενάριο αυτό που έχει υιοθετηθεί σιωπηρά και από μια μερίδα του κυβερνητικού επιτελείου, προβλέπει την ανταλλαγή μεγάλου μέρους των ομολόγων που κυκλοφορούν και κυρίως το κομμάτι που λήγει την περίοδο 2012 – 2015 και είναι περί τα 110 δισ. ευρώ, με άλλα κατά 10 έως 15 χρόνια μεγαλύτερης διάρκειας, ίσης ονομαστικής αξίας και με επιτόκιο της τάξης του 3,2% - 3,5%.
Βασική δυσκολία στην προοπτική ενός τέτοιου σεναρίου (όπως αποκάλυψε το Κεφάλαιο πριν από μία εβδομάδα) είναι το γεγονός ότι τα νέα ομόλογα για να μπορούν να γίνουν αποδεκτά από τους δανειστές, θα πρέπει να έχουν εγγυήσεις ή να εκδοθούν από κάποιον τρίτο, στην περίπτωση αυτή το Ταμείο Διάσωσης (EFSF), πράγμα που απορρίφθηκε από τις αποφάσεις της τελευταίας Συνόδου Κορυφής... Πέραν αυτού πάντως, η επιμήκυνση του χρέους διατηρεί το συνολικό βάρος του χρέους πάνω στην οικονομία ανέπαφο και για τον λόγο αυτό θα συνοδεύεται με ένα ανάλογης διάρκειας “Μνημόνιο”.
2. Αναδιάρθρωση χρέους με μείωση της ονομαστικής αξίας του χρέους (haircut) και του επιτοκίου. Ένα τέτοιο σενάριο, είτε κατόπιν “φιλικής συνεννόησης” με τους ομολογιούχους, είτε με μονομερή απόφαση του εκδότη των ομολόγων, υποχρεώνει τον δανειστή να αποδεχθεί μείωση του οφειλόμενου κεφαλαίου και των τόκων. Στην ΕΚΤ, όπως και στην Κομισιόν, αρνούνται κάθε συζήτηση για μια τέτοια αναδιάρθρωση χρέους, για δύο βασικούς λόγους.
Εκτιμούν ότι θα προκαλούσε μεγάλες ζημιές, με ανεξέλεγκτες συνέπειες στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα και στο ασφαλιστικό σύστημα της Ε.Ε. καθώς τα ταμεία ασφάλισης έχουν το μεγαλύτερο μέρος των αποθεματικών τους σε κρατικά ομόλογα. Αν ξεκινήσει η κήρυξη χρεοστασίου και η αναδιάρθρωση χρέους στην Ελλάδα, θεωρούν ότι θα επεκταθεί ταχύτατα και στην υπόλοιπη περιφέρεια, με ανυπολόγιστες επιπτώσεις για το ευρώ.
3. Το τρίτο σενάριο προβλέπει ότι η Ελλάδα θα συνεχίσει το πρόγραμμα με επιπλέον δανειακή ενίσχυση από το EFSF το 2012 και την παραπομπή της στο Μόνιμο Μηχανισμό Διάσωσης μετά το 2013 (ESM), στο πλαίσιο της “ελεγχόμενης πτώχευσης” και των ομολόγων με ρήτρα αναδιάρθρωσης (CAC). Το πρόβλημα με το σενάριο αυτό βέβαια είναι το κατά πόσο με ισχύουσες διατάξεις το EFSF θα μπορεί να δανείσει την Ελλάδα το 2012...
Ε.Ε. : Η οικονομική κρίση έχει μεταλλαχθεί σε πολιτική
Η αναζήτηση απάντησης στην κρίση του χρέους της Ευρωζώνης έχει σκοντάψει στην πολιτική αποσταθεροποίηση της κυβέρνησης της Γερμανίας, με τους βουλευτές του κυβερνητικού συνασπισμού να θέτουν θέμα έγκρισης από τη Βουλή κάθε μεμονωμένης χρηματοδότησης των Ταμείων. Το Φιλελεύθερο κόμμα ηγείται της “καμπάνιας” για να σταματήσει η “χρηματοδότηση” των PIGS και τροφοδοτεί με αυξανόμενη ένταση την φιλολογία της αναδιάρθρωσης.
Το πρόβλημα έχει επεκταθεί μετά τις εκλογές στη Φιλανδία όπου ο σχηματισμός συμμαχικής κυβέρνησης τον Μάιο απειλεί να εμποδίσει, με απρόβλεπτες συνέπειες, την αναχρηματοδότηση του χρέους της Πορτογαλίας, που λήγει επίσης το Μάϊο.
Ανάλογη στάση εκδηλώνεται στην Αυστρία και σε άλλες χώρες της Κεντρικής Ευρώπης όπου το “κόμμα” του “Δεν πληρώνω” έχει αρχίσει να επεκτείνεται, με καθαρά αντιευρωπαϊκή τάση απέναντι στις χώρες της... δεύτερης ταχύτητας (υπερχρεωμένες) στην Ευρωζώνη.
Στην τάση αυτή έχει αρχίσει να κερδίζει έδαφος η υποστήριξη της αναδιάρθρωσης του χρέους ακόμα και αν αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει φαινόμενα “ντόμινο” στην Ευρωζώνη. Στη Γερμανία η κα Μέρκελ κρατάει χαμηλό προφίλ προς το παρόν αλλά ο κ. Σόιμπλε έχει απορρίψει τις “ιδέες” αναδιάρθρωσης που προωθούν οι -σύμμαχοί του στην κυβέρνηση-, Φιλελεύθεροι.
Πηγή εφημερίδα "Κεφάλαιο" της 21ης Απριλίου
