Κραχ στις ναυλαγορές

Σε μίνι-κραχ εξελίσσεται η κρίση στις ναυλαγορές απειλώντας να αποσταθεροποιήσει περαιτέρω τα θεμελιώδη των χειμαζόμενων ναυτιλιακών, τα δανειακά χαρτοφυλάκια των τραπεζών, τα ναυπηγεία και εν τέλει τις οικονομίες εκείνες, όπως η ελληνική που έχουν μεγάλη εξάρτηση από τις εισροές ναυτιλιακού συναλλάγματος. Τη Δευτέρα το βράδυ ο δείκτης βαρόμετρο των ναυλαγορών που παρακολουθεί τα ημερήσια έσοδα των πλοίων μεταφοράς ξηρού φορτίου, Baltic Dry Index άγγιξε τα χαμηλότερα επίπεδα του κύκλου που ξεκίνησε με την κατάρρευση της Lehman Brothers. Όμως σε αντίθεση με το πλήρες πάγωμα των πιστωτικών γραμμών στα τέλη του 2008 σήμερα τόσο η παγκόσμια οικονομία όσο και το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα δεν εμφανίζουν τις δυσλειτουργίες εκείνες χτυπώντας δυνατά το καμπανάκι για τον κλάδο.

Ο Baltic Dry Index εμφανίζει πλέον απώλειες της τάξης του 58% από τις αρχές Ιανουαρίου και έχει περιέλθει στις 700 μονάδες έναντι 663 στις 5 Δεκεμβρίου του 2008. Τα επίπεδα των ναύλων που αυτό υπονοεί είναι σημαντικά χαμηλότερα από αυτά που χρειάζονται για να μπορούν να ισοσκελίσουν τα έξοδα τους τα ποντοπόρα φορτηγά. Η ναυτιλιακή αναλύτρια γκουρού της Wall Street, Natasha Boyden (Cantor Fitzgerald) σε σημείωμα της προς τους πελάτες της επισημαίνει πως τον Ιανουάριο μόνο παραδόθηκαν σε ναυτιλιακές 117 νέα φορτηγά πλοία γεγονός που αποτυπώνει το πρόβλημα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Μεγάλες επενδύσεις, που έγιναν σε μεγάλο βαθμό με τραπεζικό δανεισμό, τα προηγούμενα χρόνια αλλά και μετά την κρίση από όσους εκτίμησαν ότι τα χειρότερα είναι ήδη πίσω, πλημμυρίζουν εδώ και καιρό και συνεχίζουν να το κάνουν, την αγορά με μεταφορική δυναμικότητα που υπερτερεί σημαντικά της ζήτησης. Δημιουργείται παράλληλα μεγάλο πρόβλημα και στην εξυπηρέτηση των δανειακών υποχρεώσεων των πλοιοκτητών προς τις τράπεζες με βάση δανειακές συμβάσεις που συχνά περιέχουν όρους για τη ρευστότητα των διαχειριστών και την αξία των πλοίων.

Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος του προβλήματος αξίζει να αναφερθεί πως μόνο η ελληνική πλοιοκτησία έχει τραπεζικές υποχρεώσεις της τάξης των 50 δισ. ευρώ με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία. Μεγάλο μέρος εξ΄ αυτών, περί τα 12 δισ. ευρώ οφείλεται σε ελληνικές τράπεζες. Αν και η κρίση στα φορτηγά έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά από την κρίση στα δεξαμενόπλοια και εκεί υπάρχει μεγάλη πίεση. Ελάχιστες είναι οι «γωνίες» της ναυτιλίας που έχουν θετικά θεμελιώδη.

Πρόβλημα όμως θα αντιμετωπίσουν και τα ναυπηγεία αφού εκτιμάται ότι μπορεί να ακυρωθεί έως και το 50% των παραγγελιών για φορτηγά αλλά και άλλων τύπων πλοίων καθώς πολλοί εφοπλιστές, όπως και το 2009, ενδέχεται να προτιμήσουν να αφήσουν τις προκαταβολές τους παρά να παραλάβουν –και να πληρώσουν πλοία- που όταν θα δουλέψουν θα έχουν σημαντικά χαμηλότερη αξία από αυτή που θα έχουν γράψει στα βιβλία τους.

Οι επαΐοντες αναμένουν πως το 2012 θα είναι η χρονιά που θα κρίνει την ύπαρξη εκατοντάδων εταιρειών της ναυτιλίας και πιθανολογούν πως η βιαιότητα της τελευταίας πτωτικής κίνησης ναύλων και αξιών μπορεί να σηματοδοτεί την έλευση αν όχι της ανάκαμψης, τότε της σταθεροποίησης. Με την παγκόσμια οικονομία όμως σε ασθμαίνουσα κατάσταση γίνεται αντιληπτό πως τα πράγματα δεν θα είναι εύκολα. Η εικόνα αυτή αναμένεται να αυξήσει έως και κατά 50% τις διαλύσεις παλιότερων πλοίων. Η Janet Lewis της Macquarie Capital Securities, οίκου που ειδικεύεται στον κλάδο, μιλά για μαζικές διαλύσεις φορτηγών πλοίων παρά τον τετραπλασιασμό αυτής της αγοράς ήδη το 2011. Όμως ακόμα και αυτές οι αποσύρσεις δεν κρίνονται επαρκείς για να ισορροπήσουν την προσφορά με τη ζήτηση. Ένας ακόμα διεθνής οίκος που ειδικεύεται στη ναυτιλία, η Jefferies σε έκθεση της δεν βλέπει ανάκαμψη πριν το 2013.

Και αν όλα αυτά φαντάζουν αδιάφορα αξίζει τότε να υπογραμμιστεί πως με βάση τα στοιχεία του Ναυτικού Επιμελητηρίου της Ελλάδας η ναυτιλία εν γένει δημιουργεί περί τις 400.000 άμεσα και έμμεσα εξαρτώμενες θέσεις εργασίας στην ελληνική οικονομία, ενώ ειδικά η ποντοπόρος προσφέρει σταθερά και ανέξοδα 15 με 19 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως σε συνάλλαγμα (περιορίζοντας αναλόγως το έλλειμμα το εμπορικού ισοζυγίου, τον καθρέφτη δηλαδή της έλλειψης ανταγωνιστικότητα της οικονομίας) ενώ δημιουργεί το 75% των παραπάνω θέσεων εργασίας.