Περισσότερα προβλήματα και αμφίβολα οφέλη για το Δημόσιο και την Οικονομία επιφέρει η «τρελή» απόφαση του υπουργείου Οικονομικών και της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων, να θέλει να φορολογήσει σαν εισόδημα τις παροχές σε είδος που δίνουν οι επιχειρήσεις στους υπαλλήλους τους, προκειμένου να κάνουν καλύτερα τη δουλειά τους.
Εξομοιώνοντας με … «γκόλντεν μπόις» τους απλούς υπαλλήλους που τρέχουν για τη δουλειά τους στους δρόμους με αυτοκίνητα της εταιρίας (στην ιδανική περίπτωση που αυτή τους τα παρέχει αυτοκίνητο, αν δεν τους ζητά να ταλαιπωρούν το δικό τους ΙΧ) ή που η εταιρία τους «φορτώνει» με smartphones για να τους βρίσκει όποτε θέλει το αφεντικό και να διαβάζουν συνεχώς τα email από πελάτες και προμηθευτές, η Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων εξέδωσε εγκύκλιο για να ξεκινήσει η εφαρμογή διάταξης νόμου, ώστε να φορολογούνται για τις παροχές αυτές που τους δίνει η εταιρία.
Η διάταξη για να φορολογούνται οι «παροχές σε είδος» ψηφίστηκε πέρυσι στη Βουλή (αρθρ. 13 του ν.4172/2013) και περιλαμβάνεται στον νέο Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος. Αυτή προβλέπει ότι η επιχείρηση πρέπει να αποδείξει ότι ο υπάλληλος έκανε χρήση της παροχής αποκλειστικά και μόνο για τις ανάγκες της επιχείρησης. Αν δεν το αποδείξει, τότε κινδυνεύει να θεωρηθεί ότι ήταν έμμεση παροχή που για να βγάλει ή να γλιτώσει χρήματα ο ίδιος, οπότε και πρέπει να φορολογηθεί! Ακόμα και μια δωροεπιταγή για το Πάσχα (αντί του οβελία που κάποτε δινόταν στους υπαλλήλους) θεωρείται παροχή σε είδος που, αν υπερβαίνει τα 300 ευρώ ετησίως, πρέπει να φορολογείται.
Η διάταξη παρέμενε ανεφάρμοστη ως το 2015 και θα έπρεπε να ανασταλεί, αν αναλογιστεί κανείς ότι δημιουργεί προβλήματα και διακρίσεις, αφού άλλος νόμος εξαιρεί τους εργαζόμενους σε φορείς του Δημοσίου. Αν δηλαδή ένας δημόσιος υπάλληλος ή ένας δήμαρχος κάνει χρήση τηλεφώνου της υπηρεσίας, δεν προβλέπεται να φορολογείται ακόμα και αν μιλά για τα ψώνια του σούπερ μάρκετ του σπιτιού του.
Ομοίως, αν μια εταιρία έχει υπαλλήλους λιανοπωλητές ή πλανόδιους πλασιέ που τρέχουν στα χωριά για να κάνουν τη δουλειά τους, πρέπει να φορολογηθούν για τα έξοδα του αυτοκινήτου τους (τέλη κυκλοφορίας, συνεργεία επισκευής κλπ).
Ομοίως, αν μια εταιρία έχει υπαλλήλους λιανοπωλητές ή πλανόδιους πλασιέ που τρέχουν στα χωριά για να κάνουν τη δουλειά τους, πρέπει να φορολογηθούν για τα έξοδα του αυτοκινήτου τους (τέλη κυκλοφορίας, συνεργεία επισκευής κλπ).
Αντιθέτως, οι ίδιοι οι βουλευτές που ψήφισαν την διάταξη πέρυσι στη βουλή, θεωρούν πως πρέπει να μένουν αφορολόγητοι για το κινητό ή το αυτοκίνητο και άλλες παροχές (όπως παλαιότερα τα ταχυδρομικά τέλη ή ό,τι άλλο πιο σύγχρονο τους προσφέρεται) που χρησιμοποιούν αυτοί και οι συνεργάτες τους, επειδή (εξ ορισμού;) τα χρησιμοποιούν αυτά αποκλειστικά και μόνον για τα κοινά ζητήματα και όχι σε … «ιδιωτικές» υποθέσεις τους.
Μάλιστα στο αρχικό σχέδιο νόμου, όπως σχεδιαζόταν να κατατεθεί το καλοκαίρι του 2013, υπήρχε και πρόβλεψη να εξαιρούνται οι πλανόδιοι («οι διατάξεις των προηγούμενων εδαφίων δεν εφαρμόζονται για τα οχήματα που παραχωρεί ο εργοδότης σε περιοδεύοντες πωλητές»), προφανώς γιατί δεν νοείται να «οργώνει» κανείς υπάλληλος την Ελλάδα και να μην του καλύπτει η εταιρία του τα έξοδα. Αυτή η εξαίρεση τελικώς απαλείφθηκε. όχι όμως και η εξαίρεση για τους φορείς του Δημοσίου.
Μάλιστα στο αρχικό σχέδιο νόμου, όπως σχεδιαζόταν να κατατεθεί το καλοκαίρι του 2013, υπήρχε και πρόβλεψη να εξαιρούνται οι πλανόδιοι («οι διατάξεις των προηγούμενων εδαφίων δεν εφαρμόζονται για τα οχήματα που παραχωρεί ο εργοδότης σε περιοδεύοντες πωλητές»), προφανώς γιατί δεν νοείται να «οργώνει» κανείς υπάλληλος την Ελλάδα και να μην του καλύπτει η εταιρία του τα έξοδα. Αυτή η εξαίρεση τελικώς απαλείφθηκε. όχι όμως και η εξαίρεση για τους φορείς του Δημοσίου.
Έτσι, για παράδειγμα, αν ένας ιατρικός επισκέπτης δίνει «δώρα» σε γιατρούς νοσοκομείων του ΕΣΥ, μπορεί θεωρητικά να πληρώσει φόρο για τις βενζίνες που ξόδεψε και πληρώθηκε, όχι όμως και ο γιατρός του δημόσιου νοσοκομείου που δέχτηκε την «προσφορά» της εταιρίας, επειδή δεν είναι υπάλληλός της.
Γελάει η αγορά
Η φορολόγηση των παροχών σε είδος είναι παλαιά και «πονεμένη» ιστορία. Προφανώς υπάρχουν λόγοι επιβολής φόρου σε έμμεσα εισοδήματα που απολαμβάνουν κάποιοι ολίγοι, αλλά όπως ψηφίστηκε από τους βουλευτές η διάταξη («αντιγραφή» προφανώς και αυτή από τριτοκοσμικές χώρες όπου πέρασε το ΔΝΤ) δεν αφήνει τις επιχειρήσεις να λειτουργήσουν.
Δεν υπάρχει ίσως σοβαρή εταιρεία στον κόσμο ολόκληρο, που να σέβεται τον εαυτό της και η οποία θα δεχτεί να υποβάλλει τα λογιστήριά της στο βασανιστήριο να χάνουν πολύτιμες εργατοώρες για να «ανακρίνουν» τους υπαλλήλους τους, ρωτώντας πού μίλαγαν στο κινητό ή γιατί «έγραψαν» πχ 50 χιλιόμετρα παραπάνω στο κοντέρ του αυτοκινήτου τους, για να κρίνουν αν πρέπει να του κάνουν παρακράτηση φόρου και να την αποδώσουν στο δημόσιο για αυτά τα πχ 20 ή 30 ευρώ που του πλήρωσε για τις δαπάνες που έκανε.
Η διάταξη προφανώς και είναι -και πρέπει να μείνει- ανεφάρμοστη, αν δεν λύσει πρώτα τα πολύ σοβαρά προβλήματα που έχει από την ψήφισή της.
«Δάνειο» οι προκαταβολές μισθού!
Η ίδια απόφαση της ΓΓΔΕ, την οποία υπογράφει η κυρία Κατερίνα Σαββαΐδου, ενεργοποιεί φόρους και σε άλλες …υποπεριπτώσεις «παροχών σε είδος». Για παράδειγμα, θεωρεί εξ ορισμού «δάνειο» την προκαταβολή τριών μισθών και άνω.
Εν μέσω Κρίσης δηλαδή, απαγορεύει στον εργοδότη να βοηθήσει τον υπάλληλό του με κάποιο δάνειο. Ακόμα και στις σπάνιες περιπτώσεις πλέον όπου η στήριξη αυτή προσφέρεται, τιμωρεί τον υπάλληλο που θα ζητήσει βοήθεια ή εξωθεί τον εργοδότη του να του επιβάλλει και τόκο σαν «δάνειο»!
Από την άλλη όμως, ενώ μια παραχώρηση κατοικίας σε έναν υπάλληλο θεωρείται εισόδημα για το οποίο φορολογείται, εξαιρούνται από το φόρο εισοδήματος οι στρατιωτικοί που τους παρέχεται στέγαση επειδη μετακινούνται «υποχρεωτικά» από την υπηρεσία τους.
Η ίδια η απόφαση της κυρίας Σαββαΐδου, σχεδόν διακωμωδεί το νόμο που ψηφίστηκε (και καλά κάνει!) αφού για να γίνει κατανοητό τι ζητά και τι ισχύει, παραθέτει και μια σειρά υποθετικά παραδείγματα -συχνά αντίθετα μεταξύ τους- για να ξεπεράσει τα λογικά προβλήματα κατανόησης και ερμηνείας που ανακύπτουν στην πρακτική εφαρμογή του.
Εκεί αναφέρεται ότι:
- Όταν μία παροχή δίνεται αποδεδειγμένα για την εκτέλεση εργασίας, δεν θεωρείται εισόδημα από μισθωτή εργασία,
- Ωστόσο με το άρθρο 13 του ν.4172/2013 μπορεί οποιεσδήποτε παροχές σε είδος που λαμβάνει ένας εργαζόμενος ή συγγενικό του πρόσωπο να συνυπολογίζονται στο φορολογητέο εισόδημά του, εφόσον η συνολική αξία των παροχών σε είδος υπερβαίνει το ποσό των τριακοσίων (300) ευρώ ανά φορολογικό έτος. Ως αγοραία αξία νοείται το κόστος της παροχής που έχει δηλώσει ο εργοδότης στα βιβλία του.
- Παρόλα αυτά, για παραχώρηση αυτοκινήτου, δάνεια, δικαιώματα προαίρεσης απόκτησης μετοχών και παραχώρηση κατοικίας, δεν υφίσταται ο περιορισμός των 300 ευρώ όσον αφορά στην αξία αυτών και συνυπολογίζονται αυτομάτως στο φορολογητέο εισόδημα από μισθωτή εργασία.
- Αντιθέτως, παροχές σε είδος που χορηγούνται προς τρίτα πρόσωπα, που δεν συνδέονται με κανενός είδους εργασιακή σχέση με την επιχείρηση που χορηγεί τις παροχές αυτές, εξαιρούνται από το φόρο.
- Δεν θεωρούνται εισόδημα από μισθωτή εργασία η χορήγηση ειδικών στολών εργασίας (σσ: πχ σεκιούριτι), η χορήγηση θέσης στάθμευσης στο χώρο εργασίας κλπ.
- Αντιθέτως όμως, «δωροεπιταγές», «κουπόνια», και διατακτικές που χορηγούνται δωρεάν για την αγορά αγαθών ή τη λήψη υπηρεσιών από συμβεβλημένα καταστήματα, λογίζονται σαν εισόδημα (άνω των 300 ευρώ συνολικά καθ’έτος).
- Παρόλα αυτά, διατακτικές σίτισης έως 6 ευρώ δεν λογίζονται παροχή σε είδος.
- Αν όμως οι διατακτικές σίτισης ξεπερνούν τα 6 ευρώ, φορολογείται το ποσό που υπερβαίνει τα 6 ευρώ ανά εργάσιμη ημέρα (σσ: προφανώς θεωρείται πως ένας ενήλικας καλύπτει τις ανάγκες σίτισής του τρώγοντας 1 πιάτο μακαρόνια την ημέρα)!
- Φορολογείται σαν παροχή σε είδος το δωρεάν ή μειωμένο τιμολόγιο για τους εργαζόμενους, διευθυντές, μέλη διοίκησης και συνταξιούχους των εταιρειών παροχής ηλεκτρικής ενέργειας, τηλεφωνίας, ύδρευσης, παροχής αερίου κλπ.
- Φορολογείται ο εργαζόμενος για πληρωμές που γίνονται απευθείας από τους εργοδότες για βρεφονηπιακούς σταθμούς, κατασκηνώσεις , ημερίδες, προγράμματα ή σεμινάρια εκπαίδευσης, επιμόρφωσης ή επαγγελματικής κατάρτισης, γυμναστήρια, chek-up κλπ, εφόσον δεν αφορούν το αντικείμενο της εργασίας τους ή το επίπεδο της θέσης που κατέχουν.
- Για τα κινητά: Φορολογείται η υπέρβαση στο κόστος των προγραμμάτων χρήσης κινητών τηλεφώνων κλπ, υπό την προϋπόθεση ότι το υπερβάλλον ποσό του προγράμματος χρήσης χρησιμοποιείται για προσωπικούς τους σκοπούς και όχι για σκοπούς της επιχειρηματικής δραστηριότητας του εργοδότη. «Ο διαχωρισμός της παροχής που εξυπηρετεί την επιχειρηματική δραστηριότητα του εργοδότη από την παροχή που εξυπηρετεί προσωπικούς σκοπούς των ανωτέρω προσώπων είναι εφικτός διότι κατά την έκδοση του λογαριασμού από την εταιρεία κινητής τηλεφωνίας παρέχεται ανάλυση ανά αριθμό» τονίζει χαρακτηριστικά στην απόφασή της η Γενική Γραμματέας Εσόδων.
- Μάλιστα, σε περίπτωση που δεν είναι δυνατός ο διαχωρισμός ή ο εργοδότης δεν προβεί στον διαχωρισμό αυτό και δεν χορηγήσει σχετική βεβαίωση, τότε το υπερβάλλον ποσό του κόστους του προγράμματος χρήσης κινητού θεωρείται ολόκληρο «παροχή σε είδος». Ο υπάλληλος θα πληρώσει φόρο εισοδήματος και για τους φόρους και τα τέλη κινητής που αντιστοιχούν (Φ.Π.Α., λοιπά τέλη).
Για την καλύτερη κατανόηση των ανωτέρω παρατίθεται και το εξής παράδειγμα:
«Επιχείρηση χορήγησε μέσα στο 2014 σε εργαζόμενό της κινητό τηλέφωνο πληρώνοντάς του όλους τους λογαριασμούς, οι οποίοι αθροιστικά για το έτος αυτό ανήλθαν σε 2.000 ευρώ. Το πρόγραμμα χρήσης είναι 100 ευρώ ανά μήνα, ήτοι 1.200 ευρώ ετησίως.
Περίπτωση α': Από την ανάλυση ανά αριθμό προέκυψε ότι από τη διαφορά των 800 ευρώ (δηλαδή το υπερβάλλον ποσό του προγράμματος χρήσης), 300 ευρώ αφορούν την επιχειρηματική δραστηριότητα του εργοδότη και τα 500 ευρώ αφορούν προσωπικούς σκοπούς του εργαζόμενου. Κατά συνέπεια ως παροχή σε είδος προς τον εργαζόμενο θεωρείται το ποσό των 500 ευρώ.
Περίπτωση β': Εφόσον από τον αναλυτικό λογαριασμό δεν προκύπτει ή δεν έγινε ο διαχωρισμός επιχειρηματικής ή προσωπικής χρήσης (συμπεριλαμβανομένης της παροχής βεβαίωσης της επιχείρησης κατά τα ανωτέρω), τότε το σύνολο της διαφοράς (ήτοι τα 800 ευρώ) θεωρείται ως παροχή σε είδος για τον εργαζόμενο. Διευκρινίζεται ότι όταν η επιχείρηση καλύπτει για το ίδιο εκ των ανωτέρω πρόσωπο και την παροχή της χρήσης περισσότερων της μίας συσκευής και εταιρικής σύνδεσης κινητής τηλεφωνίας, τότε η συνολική αξία των επιπρόσθετων συσκευών και εταιρικών συνδέσεων κινητής τηλεφωνίας θεωρείται παροχή σε είδος και προσαυξάνει το φορολογητέο εισόδημα του δικαιούχου.
- Για τα αυτοκίνητα: παροχή σε είδος αποτελεί και η αγοραία αξία παραχώρησης εταιρικού οχήματος σε εργαζόμενο ή εταίρο ή μέτοχο, η οποία αποτιμάται σε ποσοστό 30% του κόστους των αποσβέσεων, των τελών κυκλοφορίας, του κόστους των επισκευών και συντηρήσεων καθώς και του χρηματοδοτικού κόστους αγοράς ή μίσθωσης, όπως αυτά προκύπτουν από τις εγγραφές στα βιβλία της επιχείρησης. Τα ποσά αυτά φορολογούνται σαν εισόδημα από μισθωτή εργασία. Καύσιμα, διόδια κλπ δεν λαμβάνονται υπόψη.
- Η κυρία Σαββαΐδου «σώζει» κάπως την κατάσταση διευκρινίζοντας ότι δεν φορολογούνται «αυτοκίνητα, τα οποία παρέχουν οι επιχειρήσεις σε συγκεκριμένους πωλητές, τεχνικούς και λοιπούς εργαζομένους, των οποίων η εργασία απαιτεί συχνή μετακίνηση εκτός των εγκαταστάσεων του εργοδότη (tool cars) και χρησιμοποιούνται για την επιχειρηματική δραστηριότητα του εργοδότη, ανεξάρτητα αν τα αυτοκίνητα αυτά μπορεί να χρησιμοποιούνται από τον δικαιούχο και εκτός του ωραρίου εργασίας τους».
- Αντιθέτως, αποτελεί παροχή σε είδος αν τα οχήματα παρέχονται στους εργαζόμενους λόγω της θέσης τους (π.χ. σε διευθυντές και επιθεωρητές πωλήσεων, τεχνικούς διευθυντές και λοιπά στελέχη).
- Δεν φορολογούνται όμως οχήματα δοκιμών (test-drive) που διαθέτουν οι επιχειρήσεις εμπορίας αυτοκινήτων, αυτοκίνητα μεταφοράς προσωπικού (π.χ. mini-bus), αυτοκίνητα που χρησιμοποιούν επιχειρήσεις (π.χ. ξενοδοχειακές επιχειρήσεις) για μεταφορά καλεσμένων ή πελατών τους, αυτοκίνητα τα οποία διαθέτουν οι επιχειρήσεις επισκευής και συντήρησης (service) αυτοκινήτων προσωρινά σε αντικατάσταση των επισκευαζόμενων, αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης που χρησιμοποιούνται από τις αεροπορικές εταιρείες και τις επιχειρήσεις διαχείρισης αεροδρομίων για την εξυπηρέτηση των αεροσκαφών και των επιβατών τους (αυτοκίνητα πίστας) καθώς και για την μεταφορά VIPS ή προσωπικού.
- Αντιθέτως, με βάση την 129/2534/20.1.2010 ΚΥΑ (Β' 108), το μέτρο σεν εφαρμόζεται σε φορείς της Γενικής Κυβέρνησης.
- Για τις προκαταβολές μισθού: παροχή σε είδος αποτελεί και η χορήγηση δανείου προς εργαζόμενο ή εταίρο ή μέτοχο. Η ωφέλεια για τον λήπτη της παροχής αυτής προσδιορίζεται ανά φορολογικό έτος, υπολογίζεται κατά το μήνα στον οποίον έγινε η παροχή και αποτιμάται ως η διαφορά μεταξύ των τόκων που υπολογίζονται με βάση το μέσο επιτόκιο αγοράς και των τόκων που τυχόν κατέβαλε ο εργαζόμενος βάσει της σχετικής έγγραφης συμφωνίας. Σε περίπτωση που δεν υπάρχει έγγραφη συμφωνία ως παροχή σε είδος λαμβάνεται το σύνολο του αρχικού κεφαλαίου! Η προκαταβολή μισθού άνω των τριών (3) μηνών, ήτοι ποσά που υπερβαίνουν το ποσό των τριών μισθών, θεωρούνται δάνειο.
Για την καλύτερη κατανόηση των ανωτέρω, παρατίθενται τα εξής παραδείγματα:
α) Σε εργαζόμενο με μηνιαίες καθαρές αποδοχές 1.000 ευρώ καταβάλεται την 30/6/2014 ο μισθός του και επιπλέον 1.000 ευρώ. Το επιπλέον αυτό ποσό των 1.000 ευρώ δεν θεωρείται δάνειο.
β) Σε εργαζόμενο με μηνιαίες καθαρές αποδοχές 1.000 ευρώ καταβάλλεται την 30/6/2014 ο μισθός του και επιπλέον 4.000 ευρώ. Επειδή το ποσό αυτό υπερβαίνει τις καθαρές αποδοχές τριών μηνών [4.000 > 3.000 (1.000 Χ 3)] θεωρείται δάνειο. Στην περίπτωση αυτή, παροχή θεωρείται το ποσό που υπολογίζεται με βάση το μέσο επιτόκιο αγοράς κατά το μήνα που ελήφθη η προκαταβολή με έγγραφη συμφωνία.
- Αντιθέτως, δεν ισχύει το μέτρο για ποσά που είχαν καταβληθεί ή πιστωθεί σε εργαζόμενους, εταίρους, μετόχους κ.λπ. πριν από την έναρξη ισχύος του ν. 4172/2013, ανεξαρτήτως του αν τα υπόψη ποσά έχουν καταβληθεί ως δάνεια με έγγραφη συμφωνία ή άνευ αυτής ή ως προκαταβολές μισθών.
- για μετοχές: παροχή σε είδος είναι και η ωφέλεια που λαμβάνει εργαζόμενος ή εταίρος ή μέτοχος με τη μορφή δικαιωμάτων προαίρεσης απόκτησης μετοχών. Η αξία της παροχής προσδιορίζεται κατά το χρόνο άσκησης του δικαιώματος προαίρεσης ή μεταβίβασής του και όχι κατά το χρόνο χορήγησης αυτών. Επομένως, ως εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες θεωρείται η ωφέλεια που αποκτάται κατά το χρόνο άσκησης του δικαιώματος προαίρεσης ανεξάρτητα από το γεγονός του εάν υφίσταται ή όχι η εργασιακή σχέση του δικαιούχου της ωφέλειας κατά το χρόνο αυτό. Η ωφέλεια αυτή αποτιμάται στην τιμή κλεισίματος της μετοχής στο χρηματιστήριο μειωμένη κατά την τιμή διάθεσης του δικαιώματος. Η διάταξη αυτή καταλαμβάνει τα δικαιώματα που ασκούνται από την έναρξη ισχύος της διάταξης (δηλαδή από την 1η Ιανουαρίου 2014) ανεξαρτήτως του πότε είχε χορηγηθεί το εν λόγω δικαίωμα και επίσης καταλαμβάνει και δικαιώματα προαίρεσης απόκτησης μετοχών που διαπραγματεύονται και σε αλλοδαπά χρηματιστήρια.
- Για κατοικίες: παροχή σε είδος είναι και η αγοραία αξία από την παραχώρηση κατοικίας σε εργαζόμενο ή εταίρο ή μέτοχο για οποιοδήποτε χρονικό διάστημα εντός του φορολογικού έτους. Η παροχή αυτή αποτιμάται στο ποσό του μισθώματος που καταβάλλεται απευθείας από τον εργοδότη προς τον εκμισθωτή της παραχωρούμενης κατοικίας, ενώ στην περίπτωση που η προς παραχώρηση κατοικία ανήκει στον εργοδότη, η παροχή σε είδος αποτιμάται σε ποσοστό 3% επί της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου.
Η ανωτέρω διάταξη δεν καταλαμβάνει τις κάτωθι περιπτώσεις:
α) Την παροχή καταλύματος από το Δημόσιο και φορείς του Δημοσίου σε υπηρετούντες σε αυτό (π.χ. σε ένστολους), δεδομένου ότι η μετακίνησή τους αποτελεί εκ του νόμου υποχρέωση.
β) Την παροχή καταλύματος (οικίας) σε εργαζόμενους, εταίρους ή μετόχους λόγω πρόσκαιρης μετακίνησής αυτών σε υποκαταστήματα ή εργοτάξια ή λοιπές επαγγελματικές εγκαταστάσεις του εργοδότη στα πλαίσια της εργασίας τους (ενδεικτικά αναφέρεται η περίπτωση όπου ο εργοδότης διατηρεί οικία εκτός της έδρας της επιχείρησής του για τις ανάγκες προσωρινής διαμονής - π.χ. μία εβδομάδα, ένας μήνας - των εργαζομένων που χρειάζεται να μεταβούν προσωρινά εκτός έδρας για τις ανάγκες της επιχείρησης του εργοδότη).
Οι διατάξεις του άρθρου 13 ν. 4172/2013 έχουν εφαρμογή για εισοδήματα που αποκτώνται στα φορολογικά έτη που ξεκίνησαν από 1.1.2014 και μετά.
Σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.1 του άρθρου 60 και της παρ. 21 του άρθρου 72 του ν.4172/2013, όπως ισχύουν μετά τις τροποποιήσεις του ν.4223/2013, οι παροχές αυτές υπόκεινται σε παρακράτηση φόρου από 1.1.2015 και μετά. Οδηγίες για την παρακράτηση φόρου στις παροχές αυτές θα δοθούν με νεώτερη εγκύκλιο.
Οι εκκαθαριστές μισθοδοσίας πρέπει να αποτιμούν τις παροχές αυτές που προσαυξάνουν το φορολογητέο εισόδημα των ανωτέρω προσώπων και να τις συμπεριλαμβάνουν και αυτές στις βεβαιώσεις αποδοχών των εισοδημάτων από μισθωτή εργασία και συντάξεις που θα χορηγηθούν.
Γελάει η αγορά
Η φορολόγηση των παροχών σε είδος είναι παλαιά και «πονεμένη» ιστορία. Προφανώς υπάρχουν λόγοι επιβολής φόρου σε έμμεσα εισοδήματα που απολαμβάνουν κάποιοι ολίγοι, αλλά όπως ψηφίστηκε από τους βουλευτές η διάταξη («αντιγραφή» προφανώς και αυτή από τριτοκοσμικές χώρες όπου πέρασε το ΔΝΤ) δεν αφήνει τις επιχειρήσεις να λειτουργήσουν.
Δεν υπάρχει ίσως σοβαρή εταιρεία στον κόσμο ολόκληρο, που να σέβεται τον εαυτό της και η οποία θα δεχτεί να υποβάλλει τα λογιστήριά της στο βασανιστήριο να χάνουν πολύτιμες εργατοώρες για να «ανακρίνουν» τους υπαλλήλους τους, ρωτώντας πού μίλαγαν στο κινητό ή γιατί «έγραψαν» πχ 50 χιλιόμετρα παραπάνω στο κοντέρ του αυτοκινήτου τους, για να κρίνουν αν πρέπει να του κάνουν παρακράτηση φόρου και να την αποδώσουν στο δημόσιο για αυτά τα πχ 20 ή 30 ευρώ που του πλήρωσε για τις δαπάνες που έκανε.
Η διάταξη προφανώς και είναι -και πρέπει να μείνει- ανεφάρμοστη, αν δεν λύσει πρώτα τα πολύ σοβαρά προβλήματα που έχει από την ψήφισή της.
«Δάνειο» οι προκαταβολές μισθού!
Η ίδια απόφαση της ΓΓΔΕ, την οποία υπογράφει η κυρία Κατερίνα Σαββαΐδου, ενεργοποιεί φόρους και σε άλλες …υποπεριπτώσεις «παροχών σε είδος». Για παράδειγμα, θεωρεί εξ ορισμού «δάνειο» την προκαταβολή τριών μισθών και άνω.
Εν μέσω Κρίσης δηλαδή, απαγορεύει στον εργοδότη να βοηθήσει τον υπάλληλό του με κάποιο δάνειο. Ακόμα και στις σπάνιες περιπτώσεις πλέον όπου η στήριξη αυτή προσφέρεται, τιμωρεί τον υπάλληλο που θα ζητήσει βοήθεια ή εξωθεί τον εργοδότη του να του επιβάλλει και τόκο σαν «δάνειο»!
Από την άλλη όμως, ενώ μια παραχώρηση κατοικίας σε έναν υπάλληλο θεωρείται εισόδημα για το οποίο φορολογείται, εξαιρούνται από το φόρο εισοδήματος οι στρατιωτικοί που τους παρέχεται στέγαση επειδη μετακινούνται «υποχρεωτικά» από την υπηρεσία τους.
Η ίδια η απόφαση της κυρίας Σαββαΐδου, σχεδόν διακωμωδεί το νόμο που ψηφίστηκε (και καλά κάνει!) αφού για να γίνει κατανοητό τι ζητά και τι ισχύει, παραθέτει και μια σειρά υποθετικά παραδείγματα -συχνά αντίθετα μεταξύ τους- για να ξεπεράσει τα λογικά προβλήματα κατανόησης και ερμηνείας που ανακύπτουν στην πρακτική εφαρμογή του.
Εκεί αναφέρεται ότι:
- Όταν μία παροχή δίνεται αποδεδειγμένα για την εκτέλεση εργασίας, δεν θεωρείται εισόδημα από μισθωτή εργασία,
- Ωστόσο με το άρθρο 13 του ν.4172/2013 μπορεί οποιεσδήποτε παροχές σε είδος που λαμβάνει ένας εργαζόμενος ή συγγενικό του πρόσωπο να συνυπολογίζονται στο φορολογητέο εισόδημά του, εφόσον η συνολική αξία των παροχών σε είδος υπερβαίνει το ποσό των τριακοσίων (300) ευρώ ανά φορολογικό έτος. Ως αγοραία αξία νοείται το κόστος της παροχής που έχει δηλώσει ο εργοδότης στα βιβλία του.
- Παρόλα αυτά, για παραχώρηση αυτοκινήτου, δάνεια, δικαιώματα προαίρεσης απόκτησης μετοχών και παραχώρηση κατοικίας, δεν υφίσταται ο περιορισμός των 300 ευρώ όσον αφορά στην αξία αυτών και συνυπολογίζονται αυτομάτως στο φορολογητέο εισόδημα από μισθωτή εργασία.
- Αντιθέτως, παροχές σε είδος που χορηγούνται προς τρίτα πρόσωπα, που δεν συνδέονται με κανενός είδους εργασιακή σχέση με την επιχείρηση που χορηγεί τις παροχές αυτές, εξαιρούνται από το φόρο.
- Δεν θεωρούνται εισόδημα από μισθωτή εργασία η χορήγηση ειδικών στολών εργασίας (σσ: πχ σεκιούριτι), η χορήγηση θέσης στάθμευσης στο χώρο εργασίας κλπ.
- Αντιθέτως όμως, «δωροεπιταγές», «κουπόνια», και διατακτικές που χορηγούνται δωρεάν για την αγορά αγαθών ή τη λήψη υπηρεσιών από συμβεβλημένα καταστήματα, λογίζονται σαν εισόδημα (άνω των 300 ευρώ συνολικά καθ’έτος).
- Παρόλα αυτά, διατακτικές σίτισης έως 6 ευρώ δεν λογίζονται παροχή σε είδος.
- Αν όμως οι διατακτικές σίτισης ξεπερνούν τα 6 ευρώ, φορολογείται το ποσό που υπερβαίνει τα 6 ευρώ ανά εργάσιμη ημέρα (σσ: προφανώς θεωρείται πως ένας ενήλικας καλύπτει τις ανάγκες σίτισής του τρώγοντας 1 πιάτο μακαρόνια την ημέρα)!
- Φορολογείται σαν παροχή σε είδος το δωρεάν ή μειωμένο τιμολόγιο για τους εργαζόμενους, διευθυντές, μέλη διοίκησης και συνταξιούχους των εταιρειών παροχής ηλεκτρικής ενέργειας, τηλεφωνίας, ύδρευσης, παροχής αερίου κλπ.
- Φορολογείται ο εργαζόμενος για πληρωμές που γίνονται απευθείας από τους εργοδότες για βρεφονηπιακούς σταθμούς, κατασκηνώσεις , ημερίδες, προγράμματα ή σεμινάρια εκπαίδευσης, επιμόρφωσης ή επαγγελματικής κατάρτισης, γυμναστήρια, chek-up κλπ, εφόσον δεν αφορούν το αντικείμενο της εργασίας τους ή το επίπεδο της θέσης που κατέχουν.
- Για τα κινητά: Φορολογείται η υπέρβαση στο κόστος των προγραμμάτων χρήσης κινητών τηλεφώνων κλπ, υπό την προϋπόθεση ότι το υπερβάλλον ποσό του προγράμματος χρήσης χρησιμοποιείται για προσωπικούς τους σκοπούς και όχι για σκοπούς της επιχειρηματικής δραστηριότητας του εργοδότη. «Ο διαχωρισμός της παροχής που εξυπηρετεί την επιχειρηματική δραστηριότητα του εργοδότη από την παροχή που εξυπηρετεί προσωπικούς σκοπούς των ανωτέρω προσώπων είναι εφικτός διότι κατά την έκδοση του λογαριασμού από την εταιρεία κινητής τηλεφωνίας παρέχεται ανάλυση ανά αριθμό» τονίζει χαρακτηριστικά στην απόφασή της η Γενική Γραμματέας Εσόδων.
- Μάλιστα, σε περίπτωση που δεν είναι δυνατός ο διαχωρισμός ή ο εργοδότης δεν προβεί στον διαχωρισμό αυτό και δεν χορηγήσει σχετική βεβαίωση, τότε το υπερβάλλον ποσό του κόστους του προγράμματος χρήσης κινητού θεωρείται ολόκληρο «παροχή σε είδος». Ο υπάλληλος θα πληρώσει φόρο εισοδήματος και για τους φόρους και τα τέλη κινητής που αντιστοιχούν (Φ.Π.Α., λοιπά τέλη).
Για την καλύτερη κατανόηση των ανωτέρω παρατίθεται και το εξής παράδειγμα:
«Επιχείρηση χορήγησε μέσα στο 2014 σε εργαζόμενό της κινητό τηλέφωνο πληρώνοντάς του όλους τους λογαριασμούς, οι οποίοι αθροιστικά για το έτος αυτό ανήλθαν σε 2.000 ευρώ. Το πρόγραμμα χρήσης είναι 100 ευρώ ανά μήνα, ήτοι 1.200 ευρώ ετησίως.
Περίπτωση α': Από την ανάλυση ανά αριθμό προέκυψε ότι από τη διαφορά των 800 ευρώ (δηλαδή το υπερβάλλον ποσό του προγράμματος χρήσης), 300 ευρώ αφορούν την επιχειρηματική δραστηριότητα του εργοδότη και τα 500 ευρώ αφορούν προσωπικούς σκοπούς του εργαζόμενου. Κατά συνέπεια ως παροχή σε είδος προς τον εργαζόμενο θεωρείται το ποσό των 500 ευρώ.
Περίπτωση β': Εφόσον από τον αναλυτικό λογαριασμό δεν προκύπτει ή δεν έγινε ο διαχωρισμός επιχειρηματικής ή προσωπικής χρήσης (συμπεριλαμβανομένης της παροχής βεβαίωσης της επιχείρησης κατά τα ανωτέρω), τότε το σύνολο της διαφοράς (ήτοι τα 800 ευρώ) θεωρείται ως παροχή σε είδος για τον εργαζόμενο. Διευκρινίζεται ότι όταν η επιχείρηση καλύπτει για το ίδιο εκ των ανωτέρω πρόσωπο και την παροχή της χρήσης περισσότερων της μίας συσκευής και εταιρικής σύνδεσης κινητής τηλεφωνίας, τότε η συνολική αξία των επιπρόσθετων συσκευών και εταιρικών συνδέσεων κινητής τηλεφωνίας θεωρείται παροχή σε είδος και προσαυξάνει το φορολογητέο εισόδημα του δικαιούχου.
- Για τα αυτοκίνητα: παροχή σε είδος αποτελεί και η αγοραία αξία παραχώρησης εταιρικού οχήματος σε εργαζόμενο ή εταίρο ή μέτοχο, η οποία αποτιμάται σε ποσοστό 30% του κόστους των αποσβέσεων, των τελών κυκλοφορίας, του κόστους των επισκευών και συντηρήσεων καθώς και του χρηματοδοτικού κόστους αγοράς ή μίσθωσης, όπως αυτά προκύπτουν από τις εγγραφές στα βιβλία της επιχείρησης. Τα ποσά αυτά φορολογούνται σαν εισόδημα από μισθωτή εργασία. Καύσιμα, διόδια κλπ δεν λαμβάνονται υπόψη.
- Η κυρία Σαββαΐδου «σώζει» κάπως την κατάσταση διευκρινίζοντας ότι δεν φορολογούνται «αυτοκίνητα, τα οποία παρέχουν οι επιχειρήσεις σε συγκεκριμένους πωλητές, τεχνικούς και λοιπούς εργαζομένους, των οποίων η εργασία απαιτεί συχνή μετακίνηση εκτός των εγκαταστάσεων του εργοδότη (tool cars) και χρησιμοποιούνται για την επιχειρηματική δραστηριότητα του εργοδότη, ανεξάρτητα αν τα αυτοκίνητα αυτά μπορεί να χρησιμοποιούνται από τον δικαιούχο και εκτός του ωραρίου εργασίας τους».
- Αντιθέτως, αποτελεί παροχή σε είδος αν τα οχήματα παρέχονται στους εργαζόμενους λόγω της θέσης τους (π.χ. σε διευθυντές και επιθεωρητές πωλήσεων, τεχνικούς διευθυντές και λοιπά στελέχη).
- Δεν φορολογούνται όμως οχήματα δοκιμών (test-drive) που διαθέτουν οι επιχειρήσεις εμπορίας αυτοκινήτων, αυτοκίνητα μεταφοράς προσωπικού (π.χ. mini-bus), αυτοκίνητα που χρησιμοποιούν επιχειρήσεις (π.χ. ξενοδοχειακές επιχειρήσεις) για μεταφορά καλεσμένων ή πελατών τους, αυτοκίνητα τα οποία διαθέτουν οι επιχειρήσεις επισκευής και συντήρησης (service) αυτοκινήτων προσωρινά σε αντικατάσταση των επισκευαζόμενων, αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης που χρησιμοποιούνται από τις αεροπορικές εταιρείες και τις επιχειρήσεις διαχείρισης αεροδρομίων για την εξυπηρέτηση των αεροσκαφών και των επιβατών τους (αυτοκίνητα πίστας) καθώς και για την μεταφορά VIPS ή προσωπικού.
- Αντιθέτως, με βάση την 129/2534/20.1.2010 ΚΥΑ (Β' 108), το μέτρο σεν εφαρμόζεται σε φορείς της Γενικής Κυβέρνησης.
- Για τις προκαταβολές μισθού: παροχή σε είδος αποτελεί και η χορήγηση δανείου προς εργαζόμενο ή εταίρο ή μέτοχο. Η ωφέλεια για τον λήπτη της παροχής αυτής προσδιορίζεται ανά φορολογικό έτος, υπολογίζεται κατά το μήνα στον οποίον έγινε η παροχή και αποτιμάται ως η διαφορά μεταξύ των τόκων που υπολογίζονται με βάση το μέσο επιτόκιο αγοράς και των τόκων που τυχόν κατέβαλε ο εργαζόμενος βάσει της σχετικής έγγραφης συμφωνίας. Σε περίπτωση που δεν υπάρχει έγγραφη συμφωνία ως παροχή σε είδος λαμβάνεται το σύνολο του αρχικού κεφαλαίου! Η προκαταβολή μισθού άνω των τριών (3) μηνών, ήτοι ποσά που υπερβαίνουν το ποσό των τριών μισθών, θεωρούνται δάνειο.
Για την καλύτερη κατανόηση των ανωτέρω, παρατίθενται τα εξής παραδείγματα:
α) Σε εργαζόμενο με μηνιαίες καθαρές αποδοχές 1.000 ευρώ καταβάλεται την 30/6/2014 ο μισθός του και επιπλέον 1.000 ευρώ. Το επιπλέον αυτό ποσό των 1.000 ευρώ δεν θεωρείται δάνειο.
β) Σε εργαζόμενο με μηνιαίες καθαρές αποδοχές 1.000 ευρώ καταβάλλεται την 30/6/2014 ο μισθός του και επιπλέον 4.000 ευρώ. Επειδή το ποσό αυτό υπερβαίνει τις καθαρές αποδοχές τριών μηνών [4.000 > 3.000 (1.000 Χ 3)] θεωρείται δάνειο. Στην περίπτωση αυτή, παροχή θεωρείται το ποσό που υπολογίζεται με βάση το μέσο επιτόκιο αγοράς κατά το μήνα που ελήφθη η προκαταβολή με έγγραφη συμφωνία.
- Αντιθέτως, δεν ισχύει το μέτρο για ποσά που είχαν καταβληθεί ή πιστωθεί σε εργαζόμενους, εταίρους, μετόχους κ.λπ. πριν από την έναρξη ισχύος του ν. 4172/2013, ανεξαρτήτως του αν τα υπόψη ποσά έχουν καταβληθεί ως δάνεια με έγγραφη συμφωνία ή άνευ αυτής ή ως προκαταβολές μισθών.
- για μετοχές: παροχή σε είδος είναι και η ωφέλεια που λαμβάνει εργαζόμενος ή εταίρος ή μέτοχος με τη μορφή δικαιωμάτων προαίρεσης απόκτησης μετοχών. Η αξία της παροχής προσδιορίζεται κατά το χρόνο άσκησης του δικαιώματος προαίρεσης ή μεταβίβασής του και όχι κατά το χρόνο χορήγησης αυτών. Επομένως, ως εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες θεωρείται η ωφέλεια που αποκτάται κατά το χρόνο άσκησης του δικαιώματος προαίρεσης ανεξάρτητα από το γεγονός του εάν υφίσταται ή όχι η εργασιακή σχέση του δικαιούχου της ωφέλειας κατά το χρόνο αυτό. Η ωφέλεια αυτή αποτιμάται στην τιμή κλεισίματος της μετοχής στο χρηματιστήριο μειωμένη κατά την τιμή διάθεσης του δικαιώματος. Η διάταξη αυτή καταλαμβάνει τα δικαιώματα που ασκούνται από την έναρξη ισχύος της διάταξης (δηλαδή από την 1η Ιανουαρίου 2014) ανεξαρτήτως του πότε είχε χορηγηθεί το εν λόγω δικαίωμα και επίσης καταλαμβάνει και δικαιώματα προαίρεσης απόκτησης μετοχών που διαπραγματεύονται και σε αλλοδαπά χρηματιστήρια.
- Για κατοικίες: παροχή σε είδος είναι και η αγοραία αξία από την παραχώρηση κατοικίας σε εργαζόμενο ή εταίρο ή μέτοχο για οποιοδήποτε χρονικό διάστημα εντός του φορολογικού έτους. Η παροχή αυτή αποτιμάται στο ποσό του μισθώματος που καταβάλλεται απευθείας από τον εργοδότη προς τον εκμισθωτή της παραχωρούμενης κατοικίας, ενώ στην περίπτωση που η προς παραχώρηση κατοικία ανήκει στον εργοδότη, η παροχή σε είδος αποτιμάται σε ποσοστό 3% επί της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου.
Η ανωτέρω διάταξη δεν καταλαμβάνει τις κάτωθι περιπτώσεις:
α) Την παροχή καταλύματος από το Δημόσιο και φορείς του Δημοσίου σε υπηρετούντες σε αυτό (π.χ. σε ένστολους), δεδομένου ότι η μετακίνησή τους αποτελεί εκ του νόμου υποχρέωση.
β) Την παροχή καταλύματος (οικίας) σε εργαζόμενους, εταίρους ή μετόχους λόγω πρόσκαιρης μετακίνησής αυτών σε υποκαταστήματα ή εργοτάξια ή λοιπές επαγγελματικές εγκαταστάσεις του εργοδότη στα πλαίσια της εργασίας τους (ενδεικτικά αναφέρεται η περίπτωση όπου ο εργοδότης διατηρεί οικία εκτός της έδρας της επιχείρησής του για τις ανάγκες προσωρινής διαμονής - π.χ. μία εβδομάδα, ένας μήνας - των εργαζομένων που χρειάζεται να μεταβούν προσωρινά εκτός έδρας για τις ανάγκες της επιχείρησης του εργοδότη).
Οι διατάξεις του άρθρου 13 ν. 4172/2013 έχουν εφαρμογή για εισοδήματα που αποκτώνται στα φορολογικά έτη που ξεκίνησαν από 1.1.2014 και μετά.
Σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.1 του άρθρου 60 και της παρ. 21 του άρθρου 72 του ν.4172/2013, όπως ισχύουν μετά τις τροποποιήσεις του ν.4223/2013, οι παροχές αυτές υπόκεινται σε παρακράτηση φόρου από 1.1.2015 και μετά. Οδηγίες για την παρακράτηση φόρου στις παροχές αυτές θα δοθούν με νεώτερη εγκύκλιο.
Οι εκκαθαριστές μισθοδοσίας πρέπει να αποτιμούν τις παροχές αυτές που προσαυξάνουν το φορολογητέο εισόδημα των ανωτέρω προσώπων και να τις συμπεριλαμβάνουν και αυτές στις βεβαιώσεις αποδοχών των εισοδημάτων από μισθωτή εργασία και συντάξεις που θα χορηγηθούν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου