Δυστυχώς, δεν θα γίνουμε Αργεντινή

Από το ξέσπασμα της ‘ελληνικής’ κρίσης καταβλήθηκε μια τεράστια προσπάθεια να πεισθούμε, ότι ο καλύτερος τρόπος για να ανταπεξέλθει η Ελλάδα και να δει το μέλλον της με αισιοδοξία ήταν η βοήθεια από το ΔΝΤ, που στη συνέχεα βέβαια έγινε Τρόικα, με τη συμμετοχή της ΕΕ και της ΕΚΤ. Μάλιστα εκείνη την περίοδο παρουσιαζόταν με δραματικό τρόπο το τι συνέβη στην Αργεντινή μετά τη χρεοκοπία της και όλοι εύχονταν η Ελλάδα να μην έχει την ίδια τύχη. Το ίδιο εύχονται ακόμα και σήμερα. Αλήθεια όμως, πόσο άσχημα ήταν τα πράγματα στην Αργεντινή; Κατάφερε τελικά να επανέλθει δεδομένου ότι χτυπήθηκε στην αρχή μιας καταστροφικής δεκαετίας;

Παρακάτω παρουσιάζεται η περίπτωση της Αργεντινής. Αυτό που είναι εκπληκτικό, είναι ότι προσπαθώντας να δούμε τι συνέβη στην Αργεντινή, συναντάμε εικόνες από την Ελλάδα!

Όταν η κρίση άρχισε να χτυπά την Αργεντινή, το ΔΝΤ εμφανίστηκε και άρχισε να συνομιλεί με την κυβέρνηση σχετικά με το πώς θα καταφέρει η χώρα να ξεπεράσει τα προβλήματά της. Το ΔΝΤ επέμενε ότι η δημοσιονομική πολιτική που εφαρμοζόταν έπαιξε πρωταρχικό ρόλο για την κρίση που βίωνε η Αργεντινή και πρότεινε τη λήψη μέτρων δημοσιονομικής πειθαρχίας ως την κατάλληλη πολιτική που θα αποκαθιστούσε την εμπιστοσύνη των ξένων επενδυτών για τη χώρα και θα έθετε τις βάσεις για τη σταθεροποίηση της οικονομίας. Αυτή η πολιτική όμως, αποδείχθηκε απολύτως αποτυχημένη και οδήγησε τη χώρα να χάσει πάνω από το 20% του ΑΕΠ της από το επίπεδο που είχε κορυφώσει το 1998 και να βρεθεί για πάνω από 4 χρόνια σε ύφεση, με την ανεργία στο 21,5%, τους πραγματικούς μισθούς με μείωση 18% και με το 53% των Αργεντίνων να βρίσκεται κάτω από το όριο της φτώχειας. Όλα αυτά, οδήγησαν σε συνεχείς, άγριες διαδηλώσεις και ταραχές, ανέτρεψαν την κυβέρνηση και τελικά οδήγησαν την Αργεντινή στη χρεοκοπία, όταν όλες οι πολιτικές και όλα τα σκληρά μέτρα, είχαν ληφθεί εξαρχής με γνώμονα την αποφυγή αυτού του σεναρίου. Η χρεοκοπία κυριάρχησε ως επιλογή, προκειμένου να μπει ένα τέλος στον κατήφορο της αργεντίνικης οικονομίας.

Στη πραγματικότητα, η Αργεντινή δεν ευθυνόταν για την κρίση που τη χτύπησε, αλλά υπήρξε το θύμα μιας γενικότερης αναταραχής που είχε ξεσπάσει στην παγκόσμια οικονομία και η οποία οξύνθηκε με τις κρίσεις του Μεξικού, της Ασίας και κυρίως της Ρωσίας που πυροδότησε την κατάρρευση του hedge fund, Long Term Capital Management (LTCM). Το γεγονός αυτό είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση του συστημικού κινδύνου που οδήγησε σε αύξηση των επιτοκίων δανεισμού που συνεπάγεται αύξηση του χρέους αλλά και αύξηση της πιθανότητας πτώχευσης μιας χώρας. Το τελευταίο είναι που οδηγεί στη διατήρηση μακροπρόθεσμα υψηλών επιτοκίων και υψηλού επιπέδου χρέους.

Η ύφεση στην Αργεντινή επήλθε επειδή η κρίση δημιούργησε τεράστιες εκροές κεφαλαίων από τη χώρα, όπως και από άλλες χώρες και στον επαναπατρισμό τους στην Αμερική και στα αμερικανικά κρατικά ομόλογα. Μην έχοντας αξιολογήσει αυτό τον παράγοντα, τα δημοσιονομικά μέτρα επιδείνωσαν την κατάσταση. Εφόσον το πρόβλημα δεν έχει δημιουργηθεί από τα υψηλά ελλείμματα, κάθε προσπάθεια να επιλυθεί σε αυτή τη βάση θα είναι αποτυχημένη, όπως έχει αποδείξει και το παρελθόν.

Μετά τη χρεοκοπία, η οικονομία παρέμεινε σε ύφεση μόλις για τρεις μήνες (ύφεση 5% που θεωρείται ιδιαίτερα μεγάλη).

Στη συνέχεια, η οικονομία άρχισε να ανακάμπτει ιδιαίτερα γρήγορα και αυτό επιτεύχθηκε με την υποτίμηση του νομίσματος, που έκανε τις εξαγωγές πάρα πολύ ανταγωνιστικές, μειώνοντας ταυτόχρονα τις εισαγωγές. Σταδιακά οι εξαγωγές έγιναν ένα σημαντικό μέρος του ΑΕΠ (από το 6,7% στο 71,3%) και η Αργεντινή κατάφερε με αυτό τον τρόπο να σημειώσει διατηρήσιμα πλεονάσματα, από τα οποία μπόρεσε να χρηματοδοτήσει τις ανάγκες της, χωρίς εξωτερικό δανεισμό. Τι ακολούθησε; Ο δρόμος για την Αργεντινή ήταν απλός. Να επιτρέψει στην οικονομία να αναγεννηθεί και όταν αυτό θα άρχιζε να εκπληρώνεται οι ξένοι επενδυτές βλέποντας την έξοδο από την ύφεση θα μπορούσαν να επιστρέψουν και πάλι από μόνοι τους.

Οι εξαγωγές παίζουν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην αρχική προσπάθεια της οικονομίας να βγει από την ύφεση. Στη συνέχεια όμως, το μεγαλύτερο ρόλο, αναλαμβάει η κατανάλωση. Αυτό επιτυγχάνεται τόσο από τη σταδιακή αύξηση των θέσεων εργασίας καθώς η οικονομία βγαίνει από την ύφεση αλλά και μέσα από κρατικά προγράμματα ενίσχυσης της εργασίας, με στόχο τη σταδιακή αύξηση του μέσου εισοδήματος. Όλα αυτά βοήθησαν την οικονομία της Αργεντινής να επιστρέψει στα επίπεδα προ της χρεοκοπίας, σε μόλις τρία χρόνια και μάλιστα να βρεθεί και κατά 20% υψηλότερα από την προηγούμενη κορυφή.

Εξέλιξη ΑΕΠ Αργεντινής (1997-2011), δισ. δολάρια

Εξαγωγές (1998-2011), δισ. δολάρια/μήνα

Ποσοστό ανεργίας (2002-2011)

Όλα τα παραπάνω έχουν πάρα πολλές ομοιότητες με τα όσα συμβαίνουν στην Ελλάδα, από την ημέρα που ανακοινώθηκε η είσοδος του ΔΝΤ. Αυτά είναι πάρα πολύ αρνητικά για τη συνέχεια, καθώς η Ελλάδα δεν έχει το πλεονέκτημα της υποτίμησης του νομίσματος όπως έκανε η Αργεντινή με στόχο να τονώσει τις εξαγωγές της. Στην Ελλάδα, κάτι αντίστοιχο είναι αβέβαιο εάν θα συμβεί ακόμα και με ισχυρή εσωτερική υποτίμηση (η οποία έχει ήδη ξεκινήσει), αφού το ευρώ θα παραμείνει ισχυρό, αν βρεθεί μια λύση για να διευθετηθεί η κρίση. Εάν η Ευρώπη ήθελε να επιλύσει τη κρίση, θα έπρεπε να δώσει τη δυνατότητα ύπαρξ

ης ενός εναλλακτικού νομισματικού μηχανισμού όπου η Ελλάδα και άλλες περιφερειακές χώρες, θα μπορούσαν να έχουν χαμηλότερη ισοτιμία, μέχρι να αντιμετωπίσουν τα προβλήματά τους.

Αντ’ αυτού, η επιμονή της συνεργασίας με το ΔΝΤ και της τυφλής εμπιστοσύνης στις πολιτικές του, θα έχει σύμφωνα και με το παρελθόν, ολέθρια αποτελέσματα. Μάλιστα το ΑΕΠ της Ελλάδας, εκτιμάται ότι θα κάνει πολλά χρόνια προκειμένου να βρεθεί και πάλι στα προ της κρίσης επίπεδα.

ΑΕΠ Ελλάδας, Πραγματικό, εκτιμήσεις, τάση 20 ετών

Του Χρήστου Αλωνιστιώτη

Ο κ. Χρήστος Αλωνιστιώτης είναι Αναλυτής αγορών της DailyFX/ FXCM