Χωρίς αντίλογο στη λογική των δανειστών

Η λογική του κ. Σόιμπλε, λογική του Ευρωπαίου, είναι απλή, «τετράγωνη». Μας λέει στους Ελληνες: Ζητήσατε και επιμείνατε να γίνετε δεκτοί στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Επικαλεστήκατε λόγους πολιτικούς και ιστορικούς. Δεν άργησε να φανεί ότι το μόνο που πραγματικά σάς ενδιέφερε, ήταν το χρήμα. Η πρώτη εικοσαετία της μετοχής σας στην Ευρωπαϊκή Ενωση ήταν για σας ένα ξέφρενο πανηγύρι. Ποτέ στην ιστορία του νεωτερικού ελλαδικού κράτους δεν είχαν εισρεύσει τέτοιοι πακτωλοί χρημάτων στη χώρα σας. Σας χαρίστηκαν οι πακτωλοί από την Ευρωπαϊκή Ενωση, για να κατορθώσετε τη σύγκλιση της οικονομίας σας με τις οικονομίες των ευρωπαϊκών κοινωνιών.

«Σύγκλιση» δεν σήμαινε εξίσωση του κατά κεφαλήν εισοδήματος στις χώρες της Ε.Ε. – αποτέλεσμα μιας γαλαντομίας των πλουσίων που μοιράζουν ελεημοσύνες στους φτωχούς. Το χρήμα σάς δόθηκε για να οργανωθεί η παραγωγικότητα της χώρας σας, να μεθοδευτούν οι καλλιέργειες, να ενισχυθεί η δημιουργική επιχειρηματικότητα, να γίνουν έργα υποδομής απαραίτητα για την ανάπτυξη της παραγωγής και την προώθηση της παραγωγής – δρόμοι, λιμάνια, τρένα, αεροδρόμια, εκσυγχρονισμένη ακτοπλοΐα, αποδοτική δημοσιοϋπαλληλία, προηγμένη έρευνα.

Υστερα από είκοσι χρόνια ήταν πια φανερό ότι το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος αυτής της πρωτοφανούς στην Ιστορία χρηματοδότησης μοιράστηκε από τα κόμματα στους πολίτες για να εξαγοράζεται η ψήφος τους.

Η Ελλάδα έμεινε κολλημμένη στην ίδια παραγωγική μιζέρια και κακομοιριά, αλλά οι Ελληνες έγιναν πλούσιοι, με επίπεδο καθημερινού βίου ασύγκριτο με αυτό των υψηλής παραγωγικότητας ευρωπαϊκών κοινωνιών. Πολυτελή αυτοκίνητα, σπίτι εξοχικό για όλους, εκπληκτικοί δείχτες κατανάλωσης ποτών, κοσμημάτων, ειδών πολυτελούς αμφίεσης – ώς και στις πιο μικρές πόλεις της υπαίθρου ξεφύτρωσαν «μπουτίκ» με άκρως εξεζητημένα προϊόντα της επικαιρικής διεθνούς μόδας.

Η παραγωγικότητα υποβαθμιζόταν συνεχώς, τα «πακέτα» της Ε.Ε. λιγόστευαν, η χώρα στράφηκε, αναπόφευκτα, στον δανεισμό. Οι καταναλωτικές απαιτήσεις των Ελλήνων αυξάνονταν, το πελατειακό κομματικό κράτος γινόταν αδηφάγο, η διολίσθηση σε έναν εξωφρενικό υπερδανεισμό συντελέστηκε «ανεπαισθήτως». Η χώρα με τον καταναλωτικότερο πληθυσμό της Ευρώπης βρέθηκε στο χείλος της χρεοκοπίας, της κατάρρευσης. Και τότε οι κυβερνήτες της (πρωθυπουργοί που δεν τους έχει ακόμα αγγίξει η Δικαιοσύνη) επέλεξαν, ο μεν την επαίσχυντη φυγή από το πρόβλημα, οι δε διάδοχοί του την παραίτηση από την ανεξαρτησία και αυτονομία της χώρας: αποδέχθηκαν την επιτρόπευση.

Η λογική της επιτρόπευσης ήταν (και είναι): Δημιουργήσατε οι Ελληνες χρέος τόσο μεγαλύτερο από τα όσα παράγετε, ώστε να είναι αδύνατη κάθε προοπτική να το ξεπληρώσετε, σε οποιοδήποτε βάθος χρόνου, από το παραγωγικό σας περίσσευμα. Ομως οι δανειστές σας πρέπει να πάρουν πίσω τα λεφτά τους. Και αφού δεν έχετε χρήμα, ούτε δυνατότητα να αποτρέψετε στρατιωτική εισβολή, θα υπογράψετε τη συγκατάθεση να κατασχεθούν περιουσιακά σας στοιχεία: Να αποκτήσουν οι δανειστές την ιδιοκτησία νησιών ή εκτάσεων γης ή ακτών με εμπορεύσιμη φυσική ομορφιά. Την ιδιοκτησία του οδικού και σιδηροδρομικού σας δικτύου, της παραγωγής ηλεκτρισμού και της ηλεκτροδότησης, της υδροδότησης, των λιμανιών και αεροδρομίων της χώρας. Οι δανειστές σας θα ενοικιάσουν σε εταιρείες και τη διαχείριση των αρχαιολογικών σας χώρων (οι εταιρείες μπορεί να είναι και τουρκικές ή σκοπιανές).

Με άκρα συγκατάβαση σας προσφέρουμε, λέει η λογική των Ευρωπαίων, μιαν εναλλακτική λύση: Εμείς, οι δανειστές σας, θα επιτροπεύουμε, με άμεσο επιτόπου έλεγχο, τόσο τη λειτουργία της οικονομίας σας όσο και τη λειτουργία κάθε πτυχής του κρατικού σας μηχανισμού. Θα καθορίζουμε τη λειτουργία των Τραπεζών σας, των νοσοκομείων σας, των ασφαλιστικών σας Ταμείων, το ύψος των αποδοχών και των συντάξεών σας. Μέχρι να φθάσετε σε επίπεδα παραγωγικότητας που να εξασφαλίσει την εξόφληση του χρέους σας. Ομως, έστω και με ασφυκτική επιτρόπευση, θα σας επιτρέψουμε να παίζετε, σαν άσχετο με τη ζωή σας  κουκλοθέατρο,  παντομίμα  «δημοκρατίας»:  Με  κόμματα,  Βουλή, εκλογές,  «ελευθερία»  πληροφόρησης.

***

Απέναντι στην τετράγωνη αυτή λογική των Ευρωπαίων τι θα μπορούσε να αντιτάξει μια διαφορετική, ας την πούμε «ελληνική» λογική. Τίποτα, για τον απλούστατο λόγο ότι δεν υπάρχει πια ούτε ίχνος του ελληνικού τρόπου. Ενας ιδιοφυής ιστορικός, που θα προσέγγιζε την Ιστορία χωρίς τα υποχρεωτικά πια ματογυάλια των δυτικών πλαστογραφήσεων (πρβλ. «Βυζάντιο», «γραικοί», «συνέχιση της ελληνικής φιλοσοφίας από τον Σχολαστικισμό» κ.λπ.) θα μπορούσε να μας πληροφορήσει, όχι να μας καταστήσει έμπειρους της διαφοράς κάποτε του ελληνικού τρόπου από τον τρόπο των βαρβαρικών φύλων και ορδών που συγκρότησαν τη μεταρωμαϊκή Δύση. Τη Δύση, που μετά την έξοδο του Ελληνισμού από το ιστορικό γίγνεσθαι (1453) μονοπώλησε, αντιστάσεως μη ούσης, την ερμηνεία της Ευρωπαϊκής Ιστορίας και τη διαμόρφωση του ευρωπαϊκού «παραδείγματος».

Σήμερα ο λόγος για γόνιμη, προκλητική διαφορά του ελληνικού τρόπου από τον παγκοσμιοποιημένο πια τρόπο της Δύσης, παραπέμπει ή σε καραγκιοζιλίκια τύπου Καρατζαφέρη και Καμμένου ή σε ψυχοπαθολογικές υστερίες «γνησίων Ορθοδόξων». Για να αρθρωθεί σοβαρός, έντιμος λόγος σε αυτό το πεδίο, προϋποτίθεται σπουδή της ελληνικής διαχρονίας, από τον Ηράκλειτο ώς τον Γρηγόριο Παλαμά και, κυρίως, κριτήρια  αποτίμησης  των  δύο  τρόπων. Η Τέχνη παραμένει, βέβαια, ο αποκαλυπτικότερος  διασώστης κριτηρίων.

Επειδή, λοιπόν, το ζητούμενο είναι ανέφικτο, στην τετράγωνη λογική της «Ευρώπης» σήμερα θα συνεχίσουμε να αντιτάσσουμε τη μεταπρατική μας ανεπάρκεια (όπως θα έκανε και κάθε άλλη τριτοκοσμική απομίμηση του τυπικού προϊόντος της Δύσης, που είναι το έθνος - κράτος): Ή τον επαρχιωτισμό της επιδεικτικής ευφυΐας του κ. Βαρουφάκη ή τη μικρόνοια της ιδιοτέλειας του διδύμου Σαμαρά - Βενιζέλου.

Στην πρώτη περίπτωση εισπράττουμε, τουλάχιστον, ψευδαίσθηση αξιοπρέπειας, στη δεύτερη μόνο ντροπή.