Πώς η δικαιοσύνη δικαίωσε τους εργολάβους στο Μετρό Θεσ/νίκης

Νέα δεδομένα για το πολύπαθο Μετρό Θεσσαλονίκης δημιουργεί η απόφαση του Διαιτητικού Δικαστηρίου βάσει της οποίας η κοινοπραξία κατασκευής (ΑΕΓΕΚ-Impregilo-Ansaldo-Seli-Ansaldobreda) μπορεί να προχωρήσει στη διάλυση της σύμβασης προϋπολογισμού 900 εκατ. ευρώ, χωρίς να πληρώσει «πέναλτι», εν προκειμένω, χωρίς να χάσει τις εγγυητικές επιστολές.

Υπενθυμίζεται ότι η ανάδοχος κοινοπραξία τον περασμένο Μάρτιο είχε αποστείλει στη διοίκηση της Αττικό Μετρό «ειδική δήλωση διακοπής έργου» -προειδοποιώντας με αποχώρηση από το έργο- η οποία δεν έγινε δεκτή. Ως αποτέλεσμα, προσέφυγε στη διαιτησία. Πλέον, η ανάδοχος μπορεί να εγκαταλείψει το έργο χωρίς να υποχρεούται στην καταβολή ρητρών, καθώς η δικαιοσύνη τής αναγνωρίζει ότι ούτε ζήτησε ούτε συναίνεσε στην απόφαση της Αττικό Μετρό (Κύριος του Έργου) για αποπεράτωση των εργασιών τον Νοέμβριο του 2016.

Ας διευκρινιστεί ότι η παράταση της ημερομηνίας αποπεράτωσης βρίσκει αντίθετη την κοινοπραξία κατασκευής, αφού μία τέτοια διαδικασία, θα απαιτούσε τη ριζική τροποποίηση του χρηματοοικονομικού μοντέλου του έργου.

Ταυτόχρονα, μέσα στο προσεχές διάστημα, η δικαιοσύνη θα αποφανθεί εάν το Δημόσιο θα πρέπει να καταβάλει στην κοινοπραξία αποζημίωση ύψους 215 εκατ. ευρώ για τη ζημία που υφίσταται λόγω της μονομερούς παράτασης της συμβατικής ημερομηνίας ολοκλήρωσης του έργου για τις 25 Νοεμβρίου 2016. Εάν το ενδεχόμενο αυτό γίνει πραγματικότητα, όπως αναφέρουν παράγοντες της αγοράς, τότε θα επαναληφθεί το «φιάσκο» της υποθαλάσσιας σήραγγας Θεσσαλονίκης. Το Δημόσιο, δηλαδή, θα κληθεί να πληρώσει αποζημίωση για ένα έργο που παραμένει «μακέτα».

Προς στιγμήν, ωστόσο, αυτό που είναι βέβαιο είναι ότι η κοινοπραξία μπορεί να αποχωρήσει από το έργο, χωρίς να καταπέσουν οι εγγυητικές επιστολές, με δεδομένου ότι, χθες, έληξε η οριακή προθεσμία (πρόκειται για την αρχική συμβατική προθεσμία -ήτοι 2.370 ημέρες από τις 7/4/2006 που υπεγράφη η σύμβαση- συν το 1/3 αυτής) του Μετρό Θεσσαλονίκης.  Ωστόσο, μέλλει να φανεί, εάν το σχήμα θα ενεργοποιήσει τη δυνατότητα αυτή.

Το χρονικό του αδιεξόδου

Στο πλαίσιο της απόφασης της Διαιτησίας, παρουσιάζουν ενδιαφέρον όσα ανέφερε-κατά την υπερασπιστική γραμμή της- η κοινοπραξία. Πρόκειται, άλλωστε, για την επιχειρηματολογία που "έπεισε" το διαιτητικό δικαστήριο. Τα βασικότερα σημεία, που παρουσιάζει σήμερα το Capital.gr, και τα οποία θα μπορούσαν να αποτελέσουν και το χρονικό του αδιεξόδου στο οποίο βρίσκεται το Μετρό Θεσσαλονίκης έχουν ως εξής.

-Καταγράφεται «καθυστέρηση πέραν κάθε λογικής πρόβλεψης των απαλλοτριώσεων των απαιτούμενων χώρων».

-Απαιτήθηκε να δοθεί παράταση στην υλοποίηση ορισμένων εργασιών (πολιτικού μηχανικού κτλ) επειδή δεν ήταν δυνατή η έναρξη εργασιών στο σταθμό Παπάφειο λόγω άσκησης αιτήσεων ακύρωσης από το Παπάφειο Ίδρυμα κατά των σχετικών  με την προσωρινή κατάληψη του χώρου και την απαλλοτρίωσή των υπουργικών αποφάσεων. Αλλά και επειδή το tbm (μηχάνημα διάνοιξης σηράγγων τελούσε σε αναμονή επί 265 ημέρες, χωρίς αποκλειστική υπαιτιότητα του αναδόχου.

-Υποεκτιμήθηκε το εύρος και η διάρκεια των αρχαιολογικών ερευνών με συνέπεια η μεν απαιτούμενη δαπάνη από 15 εκατ. ευρώ που είχε προεκτιμηθεί κατά τη φάση του καθορισμού του προϋπολογισμού του έργου, με τα σημερινά δεδομένα να εκτιμάται στα 90 εκατ. ευρώ. Η δε διάρκεια εκτέλεσής τους έχει ήδη φτάσει στα 5,5 έτη και συνεχίζεται.

-Η κοινοπραξία πρότεινε να αλλάξει η κατεύθυνση της διάνοιξης των σηράγγων (από φρέαρ στο σταθμό Ανάληψης σε φρέαρ που θα διανοιγόταν στη Νέα Ελβετία) ώστε να επανεκκινήσουν τα έργα και να ανακτηθεί ο χαμένος χρόνος. Αυτό όμως, δεν έγινε δεκτό, επειδή δεν προβλεπόταν από τη σύμβαση. Σε επικαιροποιημένο χρονοδιάγραμμα του έργου που υπέβαλε στον Κύριο του Έργου (ΚτΕ) την Αττικό Μετρό, αναφέρεται ως χρόνος περάτωσης ο Απρίλιος του 2017, ειδάλλως το έργο «θα οδηγηθεί σε αναγκαστική διακοπή» χωρίς υπαιτιότητα της κοινοπραξίας κατασκευής.

-«Οι παραπάνω παράγοντες οι οποίοι εξακολουθούν και σήμερα να υφίστανται, καθιστούν αδύνατη τη σύνταξη ενός ρεαλιστικού, αξιόπιστου και εφαρμόσιμου χρονοδιαγράμματος χωρίς τη δική μας (σημ.: του αναδόχου) υπαιτιότητα».

-«Ήδη έχει παρέλθει το 90% του συμβατικού χρόνου και έχει εκτελεστεί μόνο το 23% του όλου έργου. Τα προβλήματα αρχαιολογίας και απαλλοτριώσεων που κατά κύριο λόγο συνετέλεσαν στις καθυστερήσεις αυτές εξακολουθούν και σήμερα να υφίστανται».

-Το όποιο χρονοδιάγραμμα αποπεράτωσης των εργασιών «θα έχει προσωρινό χαρακτήρα, τουλάχιστον μέχρι να ξεκαθαρίσει το τοπίο των απαλλοτριώσεων και των αρχαιολογικών ερευνών».