Χρυσό μετάλλιο βιοποικιλότητας στις Πρέσπες

Το «χρυσό μετάλλιο» για την πλούσια και σπάνια φύση της κερδίζει η περιοχή των Πρεσπών, σύμφωνα με νέα μελέτη που αποδεικνύει πως είναι η μοναδική περιοχή στην Ευρώπη με τα περισσότερα είδη οικοτόπων σε σχέση με την έκτασή της. Μάλιστα, οι τύποι των οικοσυστημάτων έχουν αυξηθεί από το 2000, όταν έγινε η τελευταία καταγραφή στο πλαίσιο του προγράμματος NATURA. «Πριν από 12 χρόνια υπήρχαν 30 τύποι οικοτόπων, ενώ τώρα καταγράψαμε 49 διαφορετικούς. Πρόκειται για ένα μοναδικό περιβάλλον με περισσότερους από 70 τύπους βλάστησης, εκ των οποίων κάποιοι είναι μοναδικοί σε όλη την Ευρώπη», εξηγεί ο επικεφαλής της έρευνας και επίκουρος καθηγητής στο τμήμα Δασοπονίας και Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος στα ΤΕΙ Λάρισας, Μιχάλης Βραχνάκης. Ο Μ. Βραχνάκης, μαζί με τον συνάδελφό του από το ΤΕΙ Καβάλας, Γεώργιο Φωτιάδη και τον Ιωάννη Καζόγλου από την Εταιρεία Προστασίας Πρεσπών, εργάστηκαν επί ενάμιση χρόνο μελετώντας τη σπάνια φύση των Πρεσπών, την οποία συνθέτουν υγρότοποι, δασικές εκτάσεις, υποαλπικά και αλπικά λιβάδια, αγροτικά κτήματα και καλαμιώνες, προσφέροντας καταφύγιο σε χιλιάδες έμβια όντα. 

Η αύξηση της ποικιλίας των βιοτόπων οφείλεται, σύμφωνα με την επιστημονική ομάδα, στη μεγαλύτερη προστασία της περιοχής και στις αλλαγές της χρήσης γης λόγω της μείωσης της βόσκησης. «Το ενδιαφέρον του κόσμου είναι πολύ μεγαλύτερο τα τελευταία χρόνια. Ειδικά για το περιβάλλον της λίμνης και τα υδρόβια είδη που διαβιούν εκεί, έχει αναπτυχθεί ιδιαίτερα η περιβαλλοντική συνείδηση» αναφέρει ο Μ. Βραχνάκης. «Η διαφορά φαίνεται και από το 2008 που συστάθηκε ο φορέας διαχείρισης. Οι επισκέπτες θέλουν να ενημερωθούν και να αναλάβουν δράση για τη διατήρηση της φύσης. Ακόμη και οι ντόπιοι κάτοικοι της περιοχής σιγά σιγά εγκαταλείπουν παλιές βλαπτικές τους συνήθειες απέναντι στο φυσικό περιβάλλον», επισημαίνει η υπεύθυνη επικοινωνίας του φορέα διαχείρισης Πρεσπών, Τριανταφυλλιά Γκώγκου. «Για παράδειγμα, οι αγρότες της περιοχής συνηθίζουν επί χρόνια να καίνε τους καλαμιώνες γύρω από τα χωράφια τους. Οταν τους εξηγούμε ότι έτσι το έδαφος χάνει τα γόνιμα στοιχεία του, τα νερά υποβαθμίζονται, η ατμόσφαιρα επιβαρύνεται και κινδυνεύουν να καούν τα παρόχθια δάση, δείχνουν ότι καταλαβαίνουν τις επιπτώσεις και κάποιοι προσπαθούν να διορθωθούν», καταλήγει η ίδια.

Βιοποικιλότητα 
Ενα τόσο πλούσιο φυσικό περιβάλλον είναι αναμενόμενο να φιλοξενεί δεκάδες είδη πανίδας και χλωρίδας, πολλά από αυτά εξαιρετικά σπάνια και μοναδικά. Μόνο στην ευρύτερη περιοχή της Μικρής Πρέσπας διαβιούν, σύμφωνα με τα στοιχεία του φορέα διαχείρισης 2.000 είδη φυτών που αντιστοιχούν στο 1/3 της ελληνικής χλωρίδας, 46 είδη θηλαστικών, 11 είδη αμφίβιων, 22 είδη ερπετών και 260 είδη πουλιών, δηλαδή σχεδόν το 60% της εγχώριας ορνιθοπανίδας. Από τα πουλιά ξεχωρίζουν οι πελεκάνοι, σύμβολο του δρυμού. Στην Πρέσπα αναπαράγεται ο μεγαλύτερος πληθυσμός των σπανιότατων αργυροπελεκάνων και ροδοπελεκάνων στον κόσμο. Τη συντροφιά τους συνοδεύουν οι παγκοσμίως απειλούμενοι ερωδιοί, οι λαγγόνες και οι κορμοράνοι, καθιερώνοντας την Πρέσπα ως έναν από τους πιο σημαντικούς υγροβιότοπους στην Ευρώπη. Στον βυθό της, ανάμεσα στα ψάρια του γλυκού νερού, ζει το αρχαιότερο είδος πέστροφας στη Μεσόγειο. Στις χερσαίες περιοχές γύρω από τη λίμνη βρίσκουν καταφύγιο καφέ αρκούδες, αγέλες λύκων, αγριόγιδα, σαύρες και δέκα είδη φιδιών.
Η μοναδική χλωρίδα της περιοχής χαρακτηρίζεται κυρίως από ενδημικά είδη, δηλαδή φυτά που φυτρώνουν μόνο στο περιβάλλον της Πρέσπας και πουθενά αλλού στον πλανήτη. Ανάμεσά τους η Κενταύρια της Πρέσπας (Centaurea prespana), το παράσιτο Φελιπέα και τα θαμνώδη Βουνοκυπάρισσα. Ο φυτικός πλούτος της περιοχής ποικίλλει ανάλογα με το είδος του οικοτόπου, δημιουργώντας ξεχωριστά τοπία και διαφορετικές χρωματικές παλέτες. Στον υγρότοπο υπάρχουν καλάμια, άσπρα και κίτρινα νούφαρα, κρίνα των νερών κ.ά. Στα γεωργικά κτήματα φύονται νάρκισσοι, ορχιδέες και ραδίκια, ενώ στις δασικές εκτάσεις επικρατούν οι κέδροι, οι οξιές, οι βελανιδιές και τα έλατα.