Νέες εκροές καταθέσεων

Οποιον κι αν ρωτήσεις, αυτόν τον καιρό, στην Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ), για το ενδεχόμενο νέου κύματος φυγής κεφαλαίων στο εξωτερικό, θα σου απαντήσει ψύχραιμα «δεν το βλέπω». Μάλιστα, τώρα τελευταία, φαίνεται να επικρατεί και μια άποψη που υποστηρίζει πως ούτε και πέρυσι «έφυγαν» καταθέσεις από την Ελλάδα. Και τότε, τα περίπου 30 δισ. ευρώ που λείπουν από τις τράπεζες τι απέγιναν; «Στην πραγματικότητα, τα 2/3 αυτών των χρημάτων πήγαν στην κατανάλωση και μόλις το 1/3 πήρε την άγουσα για το εξωτερικό» είναι η απάντηση που δίνεται. Ακόμα κι έτσι, όμως, δεν είναι ιδιαιτέρως καθησυχαστικοί.

Γιατί, εύλογα γεννάται το ερώτημα: Αν την πρώτη χρονιά της πραγματικής κρίσης «φάγαμε» 20 δισ. ευρώ, για να καλύψουμε «πάγιες και διαρκείς» καταναλωτικές μας ανάγκες, τη δεύτερη και την τρίτη χρονιά, όταν η ύφεση θα βαθαίνει, τι θα κάνουμε; «Το πιθανότερο είναι ότι θα περιορίσουμε τις δαπάνες μας, θα αλλάξουμε το life style μας και θα μάθουμε να ζούμε με λιγότερα. Ηδη το κάνουμε» είναι η απάντηση που δίνεται, αλλά σηκώνει πολλή συζήτηση. Ωστόσο, δεν είναι της παρούσης, καθώς, εν προκειμένω, το θέμα δεν είναι αυτό αλλά το πόσα λεφτά τελικά έφυγαν και πόσα πρόκειται να φύγουν (αν φύγουν) στο μέλλον.

Ο Ιανουάριος
Πληροφορίες από τραπεζικές πηγές αναφέρουν ότι μόνο τον Ιανουάριο, φέτος, από τους τραπεζικούς λογαριασμούς «σηκώθηκαν» 3 με 4 δισ. ευρώ. Αρμόδιες πηγές, από την ΤτΕ, που είναι σε θέση να γνωρίζουν, επιβεβαιώνουν την κίνηση, αλλά εκτιμούν ότι το τελικό ποσό δεν ξέφυγε πάνω από τα 3 δισ. ευρώ. Τραπεζίτες, ωστόσο, επιμένουν για 4 δισ. Η διαφορά αυτή -όποια και αν τελικά είναι- μικρή σημασία έχει. Αυτό που μετράει είναι η ενέργεια, καθώς και οι αιτίες που την προκάλεσαν. «Οπως και πέρυσι, έτσι και τον Ιανουάριο, τα περισσότερα από αυτά τα χρήματα δεν έφυγαν στο εξωτερικό, αλλά χρησιμοποιήθηκαν για να καλύψουν τρέχουσες ανάγκες των νοικοκυριών» υποστηρίζεται από στελέχη της ΤτΕ, τα οποία έχουν πρόσβαση σε περισσότερα στοιχεία και είναι σε θέση να εκφράζουν ασφαλέστερα συμπεράσματα. Το ανησυχητικό, βεβαίως, είναι ότι η κίνηση αυτή αποδεικνύεται ότι έχει διάρκεια και ότι δεν ολοκληρώθηκε στις αρχές του περασμένου φθινοπώρου, όπως πιστευόταν μέχρι τώρα, με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία.

Η παρένθεση
Αυτά τα τελευταία, μάλιστα, έδειχναν και μια μικρή ενίσχυση τον τελευταίο καιρό, γεγονός το οποίο είχε κάνει πολλούς να πιστεύουν ότι η εκροή ήταν μια απλή παρένθεση που έκλεισε. Φαίνεται, ωστόσο, ότι τελικά έχει βαθύτερες ρίζες. Αν μάλιστα ισχύει ο κανόνας «2/3 για εσωτερική κατανάλωση» και «1/3 για εκροή προς το εξωτερικό», τότε όλα δείχνουν ότι θα έχει συνέχεια και μάλιστα ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα και πολισχιδή. Και αυτό γιατί πρώτα απ’ όλα θα επηρεάσει τις ίδιες τις τράπεζες, οι οποίες στηρίζουν ένα μεγάλο κομμάτι της ρευστότητάς τους στις καταθέσεις. «Ακριβή, αλλά σίγουρη δεξαμενή», όπως παραδέχονται και οι ίδιοι οι τραπεζίτες. Γιατί, μπορεί να τους στοιχίζει κάτι παραπάνω στη διαχείριση των λογαριασμών και στο κόστος που τελικά την πληρώνουν, όμως έχουν το κεφάλι τους ήσυχο. Στις μέρες που ζούμε δεν είναι και λίγο να αντλείς το περίπου 65% της ρευστότητάς σου από μια σίγουρη «δεξαμενή».

Οι Ιρλανδοί
Αντιθέτως, οι ιρλανδικές τράπεζες για παράδειγμα, οι οποίες στηρίζονταν κυρίως στη διατραπεζική αγορά για την κάλυψη του 70% των αναγκών τους σε ρευστό, μόλις η τελευταία έκλεισε οδηγήθηκαν σε κατάρρευση. Με τα γνωστά αποτελέσματα για το σύνολο της ιρλανδικής οικονομίας, που πλήρωσε, εν πολλοίς, την αφροσύνη των τραπεζιτών της. Αλλά αυτά μικρή σημασία έχουν πλέον, αφού στην πραγματικότητα αποτελούν ιστορία. Το ζητούμενο είναι το παρόν και το μέλλον. Οι Ελληνες τραπεζίτες δεν θέλουν ούτε να σκέφτονται ότι μπορεί να επαναληφθεί το περσινό φαινόμενο της φυγής καταθέσεων προς το εξωτερικό. Υποστηρίζουν μάλιστα ότι με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία που έχουν ο Ιανουάριος, κατά πάσα πιθανότητα, ήταν μια κακή παρένθεση.

Ο Φεβρουάριος
Αντιθέτως, ο Φεβρουάριος, σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία που έχουν στη διάθεσή τους οι αρμόδιες διευθύνσεις των πιστωτικών ιδρυμάτων, πήγε πολύ καλύτερα σε σχέση με τον Ιανουάριο. Υπό την έννοια ότι οι εκροές περιορίστηκαν σε σημαντικό βαθμό. Τουλάχιστον έτσι ελπίζεται.

Σε κάθε περίπτωση πάντως οι πρώτοι μήνες του 2011 δεν θυμίζουν σε τίποτα εκείνους του 2010. Τότε δηλαδή που κλιμάκια, κυρίως, Ελβετών τραπεζιτών κυκλοφορούσαν σε κεντρικά ξενοδοχεία των Αθηνών και συναντοιύνταν με Ελληνες καταθέτες οι οποίοι επιθυμούσαν να «βγάλουν» τα λεφτά τους έξω. Παρά τις περί του αντιθέτου εκτιμήσεις της ΤτΕ, υπολογίζεται ότι εκείνη την περίοδο «έφυγαν» από τις Ελλάδα με προορισμό τράπεζες του εξωτερικού (ελβετικές και κυπριακές, κυρίως, αλλά όχι μόνο) περί τα 15 με 17 δισ. ευρώ. Τα υπόλοιπα σίγουρα έμειναν και «φαγώθηκαν» εδώ, για να καλύψουν τις «πάγιες και διαρκείς» καταναλωτικές μας ανάγκες, που σιγά σιγά θα πρέπει να περιορίσουμε, αν όχι να κόψουμε...