Σημαντικά ευρήματα στο ναυάγιο που μετέφερε τα μάρμαρα του Παρθενώνα

Σημαντικά ευρήματα, μεταξύ των οποίων δαχτυλίδι-σφραγίδα (σφραγιδόλιθος) με απεικόνιση ένα πυροβόλο, που θεωρείται πως ανήκει σε αξιωματικό του πυροβολικού ο οποίος επέβαινε στο πλοίο, βρέθηκε μέσα στο ναυάγιο του «Μέντορα» του πλοίου με το οποίο ο λόρδος Έλγιν μετέφερε τα Γλυπτά του Παρθενώνα στην Αγγλία. 

Τα ευρήματα αυτά αξιολογούνται ως σοβαρά από ιστορική και αρχαιολογική άποψη και σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες του θα ανακοινωθούν εντός της βδομάδας από το υπουργείο Πολιτισμού. 

Πιθανότατα δε η εξέλιξη των ερευνών να οριοθετήσει την περιοχή των Κυθήρων, στη θέση Παλαιόπολη, ως ιδιαίτερης αρχαιολογική σημασίας, ούτως ή άλλως εκεί τοποθετείται και η αρχαία Σκάνδεια, το επίνειο της πόλης των Κυθήρων. 

Στο δεύτερο κύκλο των υποβρύχιων ερευνών του κλιμακίου της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων(προΐσταται η Αγγελική Σίμωση), υπό την επίβλεψη του καταδυόμενου αρχαιολόγου Δημήτρη Κουρκουμέλη στο ιστορικό ναυάγιο «Μέντωρ» στα νοτιοανατολικά Κύθηρα, έξω από την ιστορική Παλαιόπολη. Εκεί δηλαδή, όπου είχε βυθιστεί τον Σεπτέμβριο του 1802. Θραύσματα μαρμάρων ή γλυπτών όμως, που είναι το μέγα ζητούμενο, δεν εντοπίσθηκαν, ούτε πρόκειται καθώς όπως είναι γνωστό 2 μήνες μετά το ναυάγιο ο Έλγιν με τη βοήθεια Καλύμνιων δυτών ανέσυρε τα κιβώτια με τα μάρμαρα. 

Ρολόι με χρυσή αλυσίδα και όργανα γραφής 

Οι έρευνες ανέδειξαν επίσης ένα ρολόι στο οποίο διασώζεται ένας δείκτης με μια χρυσή αλυσίδα, καθώς και όργανα γραφής αξιωματικών του πλοίου. Τα αποτελέσματα της έρευνας θεωρούνται ιδιαίτερα ενδιαφέροντα και ενθαρρυντικά, γιατί το ναυάγιο συνδέεται με μία από τις πιο μελανές σελίδες της ιστορίας του Παρθενώνα και των γλυπτών του, που η περιπέτειά τους συνεχίζεται ως σήμερα. Και επειδή η ελπίδα δεν πεθαίνει, η συνέχιση των ερευνών, ίσως αποδώσει κάποια νέα στοιχεία για το ίδιο το πλοίο και για το πολύτιμο, κλεμμένο φορτίο του. 

Ο «Μέντωρ» ήταν ένα δικάταρτο μπρίκι στο οποίο ο Έλγιν είχε φορτώσει 17 κιβώτια με γλυπτά από την Ακρόπολη κυρίως: Από τη Ζωφόρο του Παρθενώνα και τον ναό της Αθηνά Νίκης, τμήματα αγαλμάτων, σπόνδυλοι κιόνων, ένας μαρμάρινος θρόνος (τον είχε υποσχεθεί ως δώρο στον πεθερό του) κ.ά. 

Το ναυάγιο έγινε στις 17 Σεπτεμβρίου όταν το πλοίο παρασυρμένο από τον δυνατό άνεμο που έπνεε στο Ταίναρο παρασύρθηκε προς στα Κύθηρα. Καθώς προσπαθούσε να προφυλαχθεί στο λιμανάκι του Αβλέμονα, κόπηκαν στα σκοινιά από τις άγκυρες και στη συνέχεια το πλοίο κτύπησε στα βράχια, έγειρε και βυθίστηκε σε λίγες ώρες έξω από την Παλαιόπολη. Κατά τη διάρκεια της περσινής έρευνας, πέραν των σημαντικών ευρημάτων, καθαρίστηκε ένα μέρος του κελύφους του πλοίου, το οποίο είχε εντοπιστεί ήδη από την έρευνα του 1980 και όπως διαπιστώθηκε σώζεται σε αρκετά καλή κατάσταση. Επιπλέον όμως τα ευρήματα, που ανασύρθηκαν από το ναυάγιο, αποτελούν ενδείξεις της διαβίωσης των πληρωμάτων των εμπορικών πλοίων σε μία ταραγμένη ιστορική περίοδο της Ανατολικής Μεσογείου. Βρέθηκαν δηλαδή δύο πιστόλες, η διακόσμηση του κοντακίου ενός ντουφεκιού, βόλια τριών διαφορετικών διαμετρημάτων, λίθινα τσακμάκια για τα όπλα και μία οβίδα μικρού κανονιού. Επίσης όργανα ναυσιπλοΐας, μία μικρή πυξίδα χειρός με χρυσή αλυσίδα και η πυξίδα του πλοίου. Αλλά και σκεύη διαφόρων τύπων (γυάλινα, πήλινα ή πορσελάνινα), φιάλες, διακοσμητικά στοιχεία, που βρίσκονταν προφανώς στο χώρο ενδιαίτησης των αξιωματικών και νομίσματα της συγκεκριμένης περιόδου. Όσο για τα αρχαία νομίσματα, βρέθηκαν ανάμεσα στις πέτρες του έρματος του πλοίου. 

Η φετινή έρευνα χρηματοδοτήθηκε, όπως και πέρυσι, από το Αυστραλιανό Ίδρυμα «Kytherian Research Group», εκπροσωπούμενο από τους Τ. Φαρδούλη και S. Leimroth αλλά κυρίως από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος που κάλυψε το μεγαλύτερο μέρος των κονδυλίων.