Υστερα από μισόν αιώνα επέστρεψε... σπίτι του στην Ελλάδα. Το σπάνιο βυζαντινό χειρόγραφο, μια εικονογραφημένη Καινή Διαθήκη από την μονή του Αγίου Διονυσίου στο Αγιον Ορος, που βρισκόταν στα... «χέρια» του μουσείου Γκετί, πήρε τον δρόμο της επιστροφής. Το αριστούργημα της μεσοβυζαντινής περιόδου μάλιστα σε λίγες ημέρες θα τοποθετηθεί σε περίοπτη θέση στις προθήκες του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου Αθηνών, όπου θα παραμείνει έως και τις 30 Οκτωβρίου για να επιστρέψει εν συνεχεία εκεί όπου πραγματικά ανήκει: στη Βιβλιοθήκη της Ιεράς Μονής Διονυσίου στο Αγιον Ορος.
Ο περγαμηνός κώδικας του 12ου αιώνα (γνωστό και ως Τετραευάγγελο) είναι έργο του περίφημου γραφέα Θεόκτιστου. Στις εξαιρετικής σπανιότητας σελίδες του, οι οποίες είναι διακοσμημένες με λαμπρές εικονογραφήσεις, περιλαμβάνονται χαρακτηριστικά παραδείγματα κανόνων αντιστοιχίας των ευαγγελίων, περίτεχνα επίτιτλα αλλά και μικρογραφίες των τεσσάρων Ευαγγελιστών στις προμετωπίδες των σελίδων.
Σύμφωνα δε με τους ειδικούς και τους μελετητές τον 12ο αιώνα, η παραγωγή πολυτελών χειρογράφων -σαν και αυτό- ήταν μια πολύ δημοφιλής πρακτική. Τα έργα αυτά προορίζονταν συνήθως για μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας των Κομνηνών ή για μεγάλα μοναστήρια της Κωνσταντινούπολης.
Οπως έχει γίνει γνωστό, το σπουδαίο αυτό θρησκευτικό κειμήλιο -η προαναγγελία της επιστροφής του οποίου είχε γίνει πριν από αρκετούς περίπου μήνες από την ηγεσία του ΥΠΠΟΑ- εκλάπη από τη Μονή του Αγίου Διονυσίου την άνοιξη του 1960. Στη συνέχει,α πέρασε από πολλές ιδιωτικές συλλογές για να καταλήξει το 1983 στο Μουσείο Γκετί της Καλιφόρνιας το οποίο το αγόρασε ως μέρος μιας μεγάλης συλλογής. Επειτα από ενδελεχή έρευνα και μεγάλη αναζήτηση διαπιστώθηκε ότι το χειρόγραφο προερχόταν από τη συγκεκριμένη μονή του Αγίου Ορους και είχε μεταφερθεί στην άλλη άκρη του Ατλαντικού με παράνομο τρόπο. Η επιστροφή του μάλιστα γίνεται στο πλαίσιο του συμφώνου συνεργασίας που υπεγράφη το 2011 ανάμεσα στο ΥΠΠΟΑ και το αμερικανικό μουσείο. Να θυμίσουμε ότι αυτό δεν είναι και το μοναδικό έργο που τα τελευταία χρόνια έχει επιστραφεί στη χώρα μας από τα πολιτιστικά ιδρύματα του εξωτερικού. Το 2012, ο αμερικανικός πολιτιστικός οργανισμός μάς είχε στείλει πίσω δύο τμήματα επιτύμβιου αναγλύφου και μια ενεπίγραφη στήλη, ενώ τον περασμένο Ιούλιο σχεδόν 10.600 αρχαία αντικείμενα που είχαν κλαπεί από τους ναζί την περίοδο της Κατοχής ήρθαν και πάλι στην Ελλάδα.
Ελειπαν μισόν αιώνα
Το αριστούργημα από την ερχόμενη Δευτέρα θα εκτίθεται στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο Αθηνών μαζί με ένα φύλλο από το εν λόγω χειρόγραφο που απεικονίζει τις προτομές των Δώδεκα Αποστόλων. Το συγκεκριμένο έργο, το οποίο είχε αγοραστεί ξεχωριστά μέχρι σήμερα, φιλοξενούνταν στο Μουσείο Κανελλοπούλου στην Αθήνα. Χαρακτηριστικό είναι δε ότι μετά το πέρας της έκθεσης τόσο το χειρόγραφο όσο και το φύλλο από το Μουσείο Κανελλοπούλου θα επιστρέψουν στη Βιβλιοθήκη της Ιεράς Μονής Διονυσίου στο Αγιον Ορος, από όπου λείπουν περισσότερα από 50 χρόνια.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου