Η φυγή καταθέσεων δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο

Η αύξηση της φυγής των καταθέσεων από τις τράπεζες σε τέσσερις ευρωπαϊκές χώρες θέτει σε κίνδυνο την επανέναρξη της οικονομικής ανάπτυξης και υπονομεύει ένα από τα βασικά δόγματα του ενιαίου νομίσματος: το ενοποιημένο χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Συνολικά 326 δισ. ευρώ αποσύρθηκαν από τις τράπεζες της Ισπανίας, της Πορτογαλίας, της Ιρλανδίας και της Ελλάδας στο δωδεκάμηνο που τελείωσε στις 31 Ιουλίου, σύμφωνα με τα στοιχεία του Bloomberg. Η τάση που ξεκίνησε από τις ιρλανδικές και ελληνικές τράπεζες, οι οποίες «αιμορραγούσαν το 2010», εξαπλώθηκε πέρυσι στην Ισπανία και την Πορτογαλία.

Η φυγή καταθέσεων από τις τέσσερις χώρες συμπίπτει με την αύξηση των καταθέσεων κατά περίπου 300 δισ. ευρώ στα πιστωτικά ιδρύματα επτά χωρών που θεωρούνται ότι ανήκουν στον πυρήνα της ευρωζώνης, μεταξύ των οποίων η Γερμανία και η Γαλλία, σχεδόν «ισορροπώντας» την εκροή.

Αυτό οδηγεί στον κερματισμό της πίστωσης και σε ένα δίπολο τραπεζικό σύστημα, που εμποδίζει την οικονομική ανάκαμψη και πλήττει την πολιτική της ΕΚΤ, στον τρίτο χρόνο της κρίσης. «Η φυγή κεφαλαίων οδηγεί στη διάλυση της ευρωζώνης και στην απόκλιση μεταξύ της περιφέρειας και του πυρήνα. Οι εταιρείες πληρώνουν 1%-2% περισσότερο για να δανειστούν στην περιφέρεια. Δεν μπορείς να έχεις αναζωογόνηση της ανάπτυξης με τέτοια απόκλιση», δηλώνει ο Alberto Gallo, της Royal Bank of Scotland.

Η διάβρωση των καταθέσεων αναγκάζει τις τράπεζες σε αυτές τις χώρες να πληρώνουν περισσότερα για να τις κρατούν, με χαρακτηριστικό το παράδειγμα της Ελλάδας (5%). Το υψηλότερο κόστος χρηματοδότησης αντανακλάται στα επιτόκια δανεισμού προς τις εταιρείες και τους καταναλωτές. 

Ο μέσος όρος επιτοκίου για τα νέα δάνεια προς μη χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς τον Ιούλιο, ήταν υψηλότερα του 7% στην Ελλάδα, 6,5% στην Ισπανία και 6,2% στην Ιταλία. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΚΤ. Στη Γερμανία, τη Γαλλία και την Ολλανδία, ήταν 4%.

Μέρος αυτής της υποχώρησης των καταθέσεων είναι γιατί οι γαλλικές και γερμανικές τράπεζες μειώνουν την έκθεσή τους. Έχουν μειώσει το δανεισμό προς τις τράπεζες των τεσσάρων χωρών της περιφέρειας αλλά και της Ιταλίας, κατά 100 δισ. δολάρια στο 12μηνο μέχρι τις 31 Μαρτίου, σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.

Επίσης, οι τράπεζες στις χώρες του πυρήνα της ευρωζώνης έχουν επίσης μειώσεις τις συμμετοχές τους σε ισπανικά, πορτογαλικά, ιταλικά, ιρλανδικά και ελληνικά κρατικά ομόλογα. Την ίδια στιγμή, τα πιστωτικά ιδρύματα της περιφέρειας αγοράζουν κρατικά ομόλογα των δικών τους χωρών.

Τονίζεται ακόμη στο δημοσίευμα, ότι καθώς η χρηματοδότηση των κεντρικών τραπεζών λογίζεται ως κατάθεση από άλλο χρηματοπιστωτικό οργανισμό, τα επίσημα στοιχεία «καλύπτουν» μέρος της επιδείνωσης. Εξαιρουμένων αυτών των ποσών, αποκαλύπτεται μια μεγαλύτερη φυγή κεφαλαίων από την Ισπανία, την Ιρλανδία, την Πορτογαλία και την Ελλάδα.

Για τις ιταλικές τράπεζες, αυτό που εμφανίζεται ως αύξηση 10% είναι στην πραγματικότητα μια πτώση χαμηλότερη του 1%. Χωρίς να προσμετρείται η χρηματοδότηση από τις κεντρικές τράπεζες, τα στοιχεία εμφανίζουν ότι οι ελληνικές καταθέσεις υποχώρησαν κατά 42 δισ. ευρώ ή 19% στο 12μηνο μέχρι τον Ιούλιο.

Οι ισπανικές καταθέσεις υποχώρησαν κατά 224 δισ. ευρώ ή 10%, οι ιρλανδικές κατά 37 δισ. ευρώ ή 9%, οι πορτογαλικές κατά 22 δισ. ευρώ ή 8%.