Αν η ύφεση οδηγήσει σε έκρηξη

Η επιδίωξη της εξουσίας και η άσκηση της εξουσίας σήμερα βασίζονται κυρίως σε πρακτικές μη πολιτικές. Το φαινόμενο είναι διεθνές, η έκταση και ένταση του φαινομένου, συναρτήσεις της κατά κεφαλήν καλλιέργειας σε κάθε κοινωνία.

Πρακτικές επιδίωξης και άσκησης της εξουσίας είναι οι νομικοί θεσμοί, κομματικοί σχεδιασμοί, επιτελικές μεθοδεύσεις, στρατηγικές και τακτικές, χρήση τεχνολογικών δυνατοτήτων πληροφόρησης και έκφρασης. Πολιτικές ονομάζουμε τις πρακτικές που αποβλέπουν, κατά απόλυτη προτεραιότητα, να προκαλέσουν τη σκέψη, την κρίση, τον προβληματισμό του πολίτη, να δημιουργήσουν αίσθηση ευθύνης στον πολίτη για τις επιπτώσεις της ψήφου του. Μη πολιτικές πρακτικές ονομάζουμε τα πολυποίκιλα μηχανεύματα που εφευρίσκονται και επιστρατεύονται προκειμένου να παρασυρθεί ο πολίτης σε διαχείριση της ψήφου του άσχετη με οποιαδήποτε συνείδηση κοινωνικής ευθύνης. Δηλαδή:

Να χειραγωγηθεί έντεχνα ο πολίτης σε ακούσια και ανεπίγνωστη παραίτηση από τη σκέψη, την κρίση, την ευθύνη του. Να δίνει την ψήφο του με κριτήριο το ατομικό του και μόνο συμφέρον (διορισμός, δάνειο, προαγωγή, μετάθεση, κομματικό πόστο, διατήρηση προνομίων κ.λπ.). Να ψηφίζει υποταγμένος σε συμπλεγματικές ψυχολογικές εξαρτήσεις γονεϊκές, νεανικών στρατεύσεων, άκριτων προκαταλήψεων και εθισμών. Να έχει ανάγκη την ένταξη, την αίσθηση ότι επιτέλους «ανήκει» και αυτός κάπου, σε κόμμα, παράταξη, ιδεολογία.

Ειδικά μετά τη διάλυση της οικιστικής κοινότητας, την αγνωστοποίηση του ατόμου μέσα στις πολυάνθρωπες τερατουπόλεις, τη μεθοδική εμπέδωση του πατριδομηδενισμού, τον εκφυλισμό της εκκλησίας σε ατομοκεντρική θρησκευτικότητα, μοιάζει ψυχολογικά πανίσχυρη η ανάγκη για ένταξη. Ισως ισχυρότερη και από τη σεξουαλική ανάγκη ή διαπλεκόμενη με αυτήν. Πάντως, μόνον έτσι εξηγείται ο απίστευτος σε έκταση κρετινισμός της «ποδοσφαιροφιλίας» στις μέρες μας, ίσως και το σεξουαλικό λεξιλόγιο των κραυγών στις κερκίδες των γηπέδων.

Οσοι διεκδικούν και όσοι ασκούν την εξουσία σήμερα ποντάρουν απροκάλυπτα στον ορμέμφυτο πρωτογονισμό του ψηφοφόρου. Γιατί χειραγωγείται εύκολα και αποτελεσματικά. Χάρη στην αλογία των ενορμήσεων κάθε κόμμα εξασφαλίζει οπωσδήποτε μια «βάση» οπαδών αφοσιωμένων με όρους σαφέστατης ψυχανωμαλίας – όπως εξασφαλίζει και η πιο ασήμαντη ποδοσφαιρική ομάδα έναν πυρήνα πιστών που θα βγουν στους δρόμους καίγοντας αυτοκίνητα και θρυμματίζοντας βιτρίνες, αν η ομάδα τους υποβιβαστεί στη β΄ κατηγορία. Και πέρα από τη σταθερή «βάση» των βοσκηματωδώς εξαρτημένων κομματικών οπαδών, οι επαγγελματίες της εξουσίας ξέρουν και μπορούν να χειραγωγούν κρίσιμες εκλογικά μάζες παραιτημένων από την κριτική τους σκέψη πολιτών, δημιουργώντας περιστασιακές πλειοψηφίες.

Κανένας δεν μπορεί να αποδείξει ότι εσκεμμένα η κομματοκρατία απεργάζεται με πολυμήχανες πρακτικές, την εξηλιθίωση των πολιτών – οι προθέσεις ποτέ δεν αποδείχνονται. Ξεγυμνώνονται ωστόσο από τη λογική διερεύνηση των κινήτρων που μπορούμε να διαβλέψουμε στις πρακτικές τους: Γιατί να ξοδεύουν ιλιγγιώδη ποσά σε προεκλογικές αφίσες, έντυπο χαρτομάνι, τηλεοπτικά «σποτς», πληρωμένες συμμετοχές τους σε συζητήσεις στην τηλεόραση; Μελέτες αγοράς τούς έχουν με σιγουριά βεβαιώσει ότι, ανεξάρτητα από το ποιοι είναι και τι λένε, ένας κρίσιμος για το εκλογικό αποτέλεσμα αριθμός απερίσκεπτων ψηφοφόρων θα τους ψηφίσει, μόνο επειδή είδε τη φυσιογνωμία τους, επανειλημμένα, επίμονα, σε αφίσες, σε έντυπα, στην τηλεόραση. Αποκτούν «αναγνωρισιμότητα», που θα πει: ο μικρονοϊκός πολίτης που ενεργεί με ορμέμφυτα και όχι κριτικά, τους αισθάνεται «οικείους», «δικούς» του, όπως και τους ποδοσφαιριστές της ομάδας «του». Και τους δίνει σταυρό προτίμησης. Ακόμα πιο εύκολα και πιο τυφλά ψηφίζει πρώην καλλονές της πασαρέλας, ηθοποιούς, μπασκετμπολίστες, προπονητές, δημοσιογράφους της τηλεόρασης.

Με ποια σκοπιμότητα και ποια κίνητρα οι κυβερνήσεις ξοδεύουν απίστευτο χρήμα κρατικό για να υποδαυλίζουν το ενδιαφέρον των μαζών για το ποδόσφαιρο; Γιατί τα ποδοσφαιρικά γήπεδα έχουν διεθνείς προδιαγραφές πολυτελούς κατασκευής και τα κρατικά νοσοκομεία τριτοκοσμικές; Ενδιαφέρει τους πολιτικούς η «ψυχαγωγία» των πολιτών περισσότερο από την περίθαλψή τους; Πληροφορήθηκαν ποτέ οι ψηφοφόροι τι στοιχίζει στο κράτος έστω και μόνο η αστυνομική προστασία κάθε ποδοσφαιρικού αγώνα και η δημοσιογραφική του κάλυψη, από τα κρατικά κανάλια; Γνωρίζουν οι πολίτες τα μυθώδη ποσά που πληρώνει η ΕΡΤ για δικαιώματα αναμετάδοσης ποδοσφαιρικών αγώνων ή για συμμετοχές (διαπόμπευσης του ελληνικού ονόματος) στους κρετινικούς διαγωνισμούς της «Γιουροβίζιον»;

Η λογική της διερεύνησης των κινήτρων παραπέμπει αναμφίβολα στη μεθοδική εξηλιθίωση του πληθυσμού, από πρόθεση. Αλλη εξήγηση δεν υπάρχει ούτε για το έγκλημα του κρατικού τζόγου ούτε για το ανεξέλεγκτο της βλακείας, της κακογουστιάς και της χυδαιότητας του τηλεοπτικού θεάματος. Και η αποτελεσματικότερη πρακτική εξηλιθίωσης (υποχρεωτικής) του πληθυσμού είναι η συνεχής υποβάθμιση της σχολικής εκπαίδευσης. Κάθε κυβέρνηση αναλαμβάνει και μια καινούργια «εκπαιδευτική μεταρρύθμιση», προκειμένου να μεταθέσει την προσοχή της κοινής γνώμης στο σύστημα εισαγωγής στα ΑΕΙ ή στον εφοδιασμό των σχολείων με υπολογιστές ή στον «εκσυγχρονισμό» του διδακτικού προγράμματος κ.ά.α. Και υπόγεια προωθεί την εξάρθρωση της γλωσσικής διδασκαλίας, την εξάλειψη κάθε άσκησης στην κριτική σκέψη, την πληθωρική προσφορά (πληροφοριακών) γνώσεων μιας χρήσεως. Κραυγάζει χυδαία η πρόθεσή τους να βυθίσουν την ελληνική κοινωνία στη «φυσιολογική» αποβλάκωση που θα επιτρέψει να συνεχίσουν ανενόχλητοι τον ρόλο του φεουδάρχη.

Αν ποτέ υπάρξει κόμμα στην Ελλάδα που θα θελήσει να καταλύσει την απολυταρχική τυραννία της σημερινής κομματοκρατίας, να αποκαταστήσει θεσμούς δημοκρατίας, κράτος δικαίου, έννομη τάξη, αξιοκρατία, προτεραιότητες ποιότητας της ζωής και κοινωνίας των σχέσεων, αν μπορούσε να υπάρξει ένα τέτοιο κόμμα (εκ των πραγμάτων αδύνατο), θα ξεκινούσε με θεσμικές μεταρρυθμίσεις παραγωγικές καίριων κοινωνικών μεταβολών: Τέλειο χωρισμό του κράτους από τον επαγγελματικό «αθλητισμό», του κράτους από τον τζόγο, παντοδύναμο ΕΡΣ (κοινωνικό έλεγχο της εμπορίας του θεάματος), εκ θεμελίων αλλαγή προσωπικού και συστημάτων της δημόσιας εκπαίδευσης.

Εκ των πραγμάτων είναι αδύνατο να υπάρξει ένα τέτοιο κόμμα, η κομματοκρατία φυλάει καλά σφραγισμένες τις μπουκαπόρτες. Μόνο αν η ραγδαία επιτεινόμενη οικονομική ύφεση οδηγήσει σε έκρηξη βίας και αίματος, σε πανικό ζούγκλας, μόνο τότε, όποια αρχή προκύψει τυχαία, θα έχει μια και μόνη λύση για να ξαναλειτουργήσει η ζωή:

Εκλογές για Συντακτική Εθνοσυνέλευση, καινούργιο εξ υπαρχής Σύνταγμα, με όρους που θα αποκλείουν μεθοδικά την επιστροφή στην εξουσία της κομματοκρατίας.

Εκτός αν προλάβει τη φρίκη της ζούγκλας η ευφυής διαχείριση – σημερινών συνταγματικών δυνατοτήτων από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. ΄Η μια μαγική μεταμόρφωση του κ. Σαμαρά σε ηγέτη. Ο πρωθυπουργός είναι στο απυρόβλητο και της θαυματουργίας.

Tου Χρηστου Γιανναρα