Οχι αοριστολογίες, κύριε Σαμαρά

Ο πρόεδρος του κόμματος της Νέας Δημοκρατίας Αντώνης Σαμαράς, στην «Πολυθεματική Προσυνεδριακή Συνδιάσκεψη» του κόμματός του (6 Ιουνίου 2010) φιλοδόξησε να καθορίσει την «ιδεολογία» του πολιτικού αυτού σχηματισμού: Ποιες «ιδέες» προτείνει στο κόμμα του «σαν ματογυάλια με τα οποία βλέπουμε και κρίνουμε την πολιτική», ποιες «αρχές» προκρίνει, ποια «πυξίδα» και «χάρτη», δηλαδή ποιον πολιτικό προσανατολισμό, ποιους κοινωνικούς στόχους.

Ομολόγησε με τόλμη και ευθύτητα την απουσία ιδεολογίας, το θεωρητικό κενό της πολιτικής του κόμματος στο οποίο αρχηγεύει. Ερμήνευσε το κενό ως στρατηγική, κάποτε, επιλογή: η Ν.Δ. προτίμησε «για πολλά πολλά χρόνια» να είναι «κόμμα πολυσυλλεκτικό». Φιλοδοξούσε να κερδίσει την ψήφο πολιτών κάθε ιδεολογικής προέλευσης που θα εκτιμούσαν τη «διαχειριστική» ικανότητα της Ν.Δ.

Απέδωσε ο κ. Σ. τη στρατηγική αυτή επιλογή σε μια προκατάληψη - ηττοπαθή παραδοχή: Οτι «στην Ελλάδα κυριαρχεί κατά 60% η Αριστερή και η Κεντροαριστερή Ιδεολογία». Επομένως η Ν.Δ. μπορούσε να κατακτήσει την εξουσία μόνο ξεγελώντας ή κολακεύοντας αριστερούς ψηφοφόρους. Αντιτάσσει ο κ. Σ. σε αυτή την ηττοπαθή προκατάληψη τη βεβαιότητά του για τον δυναμισμό που διεγείρει σε ένα κόμμα η πίστη σε δική του ιδεολογία. Οπως και τη διαπίστωση της αλλαγής - στροφής προς τα δεξιά κόμματα που παρατηρείται διεθνώς σήμερα.

(Αγνοεί ή αποσιώπησε ο κ. Σ. ότι το πρώτο στην Ελλάδα κόμμα που καυχήθηκε για τον χαμαιλεοντισμό του «πολυσυλλεκτικού» χαρακτήρα του ήταν ο σοσιαλεπώνυμος παπανδρεϊσμός – περιέλαβε στο ψηφοδέλτιό του από τον Μάρκο Βαφειάδη ώς τον Ανδρέα Ανδριανόπουλο και τον Στέφανο Μάνο. Και στις πολυσυλλεκτικές φιλοδοξίες, όπως και σε πάμπολλα άλλα αμοραλιστικά τεχνάσματα, η Ν.Δ. παθητικά μιμήθηκε, «χωρίς αιδώ και λύπην», το ΠΑΣΟΚ. Ο «πολυσυλλεκτικός» χαρακτήρας ήταν η πιο απροκάλυπτη ομολογία και των δύο αυτών κομμάτων ότι δεν πιστεύουν σε τίποτα, έξω από την ηδονή της εξουσίας).

Ηταν πάντως θετικό βήμα η απόπειρα του κ. Σ. να θέσει πρόβλημα ιδεολογικής ραχοκοκαλιάς στο εκ γενετής ασπόνδυλο ιδεολογικά κόμμα της Ν.Δ. Πρέπει να επαινεθεί η τόλμη του, αλλά προκαλεί απορία ο επιφανειακός και ρητορικός τρόπος που έθεσε ένα τόσο νευραλγικό πρόβλημα η προσυνεδριακή του ομιλία.

Για να εξασφαλιστεί στοιχειώδης σοβαρότητα προβληματισμού, ήταν απαραίτητες εκ μέρους του κάποιες «οριστικές» (ορισμών) διασαφήσεις: Γιατί αντιδιαστέλλει τη Ν.Δ. προς τα κόμματα της Αριστεράς και της Κεντροαριστεράς: τη θεωρεί «δεξιό» κόμμα κατά την ετικέτα ή λόγω της πολιτικής που άσκησε και που επαγγέλλεται; Ποιο είναι για τον κ. Σ. το καταγωγικό και σε διεθνή χρήση νοηματικό περιεχόμενο της λέξης «Δεξιά»; Υπήρξε ποτέ στην Ελλάδα (και υπήρχαν προϋποθέσεις να υπάρξει) κόμμα της «κλασικής» Δεξιάς; Ποια γνωρίσματα συγκροτούσαν την πολιτική ταυτότητα του άλλοτε «Λαϊκού» κόμματος, της αντιβενιζελικής παράταξης; Είχαν σχέση με την καπιταλιστική Δεξιά αυτά τα γνωρίσματα; Η Ν.Δ. δεν είναι το κόμμα που απάλλαξε την Ελλάδα από τη βασιλεία;

Ανάλογα ερωτήματα όφειλε να θέσει ο κ. Σ. για το τι σήμαινε και τι σημαίνει «Αριστερά» και «Κεντροαριστερά» στην Ελλάδα – να διασαφηνίσει προς τι ακριβώς αντιδιαστέλλεται το κόμμα του: Αν οι «Δεξιοί» εδώ δεν είχαν ιδέα για τις θέσεις του Ανταμ Σμιθ, το Ρικάρντο και του Μπένθαμ, μήπως είχαν οι «Αριστεροί» ιδέα (οι απλοί άνθρωποι της θυσιαστικής Αριστεράς) για τις θέσεις του Μαρξ και του Ενγκελς;

Με αδιευκρίνιστο το πεδίο της σημαντικής των λέξεων, αλλά και της ιδιαιτερότητας του ιδεολογικού τοπίου στην Ελλάδα, η επαινετή απόπειρα του κ. Σ. να προσφέρει ιδεολογία στο κόμμα του, να του αρθρώσει ραχοκοκαλιά, εκφυλίστηκε σε ρητορικές γενικότητες, σε συνθηματολογική κενολογία. Ο προσυνεδριακός λόγος του της 6ης Ιουνίου είναι, πραγματικά, μια οδυνηρή απογοήτευση.

Κηρύσσει ως ιδεολογική ιδιαιτερότητα - ταυτότητα της Ν.Δ. «τις ιδέες του Κοινωνικού Φιλελευθερισμού». Θεωρεί το περιεχόμενο του όρου αυτονόητο για όλους και τις ιδέες που οριοθετεί, προφανέστατες. Αναλαμβάνει, λοιπόν, έναν φλύαρο ρητορικό εκθειασμό της «αυτονόητης» κενολογίας: «Οι ιδέες του Κ.Φ. εκφράζουν αυθεντικά την ελληνική κοινωνία» (θεωρεί περιττό να μας εξηγήσει: γιατί). «Είναι ανθρωποκεντρική ιδεολογία»! «Παραπέμπει στη διαφύλαξη του κοινωνικού κράτους». «Οι αρχές του είναι αρχές της Ελευθερίας, της Ανταγωνιστικότητας, της Δικαιοσύνης, της Ισονομίας, της Αξιοκρατίας...» – συνελόντι ειπείν: είναι ο Κοινωνικός Φιλελευθερισμός συνταγή που εξασφαλίζει πάσαν αρετή και πάσαν ευτυχία. Τα τέσσερα πέμπτα της ομιλίας του κ. Σ. αποτελούν κενολογία εξυμνητική αοριστιών και γενικοτήτων.

Κρίμα, αληθινά κρίμα. Τόλμησε να μιλήσει για το σημαντικότερο πρόβλημα της Ν.Δ. ο κ. Σ., το ιδεολογικό της κενό, την απουσία κοινωνικών στόχων, και είναι φανερό ότι δεν καταλάβαινε ούτε ο ίδιος για τι ακριβώς μιλούσε. Αν είχε καταλάβει, θα προσπαθούσε να μελετήσει, να σκεφτεί και να μας πει, πώς το σλόγκαν του «Κοινωνικού Φιλελευθερισμού», που του γυάλισε, μεταφράζεται - σαρκώνεται σε πολιτική πράξη, σε κομματικό πρόγραμμα. Ποιες ριζοσπαστικές αλλαγές στη λειτουργία της Οικονομίας συνεπάγεται ο Κ.Φ., τι θα μεταβάλει στο φοροεισπραχτικό σύστημα, στην οργάνωση των Ασφαλιστικών Ταμείων, στον τρόπο ελέγχου των δημοσίων έργων. Σε τι θα διαφέρει η διαχείριση της Οικονομίας με τις αρχές του Κ.Φ. από τη διαχείριση που άσκησαν οι υπόδικοι σήμερα στις συνειδήσεις κ. Αλογοσκούφης και Παπαθανασίου.

Πώς θα μεταφραστούν οι «αξίες» του Κ.Φ. σε θεσμούς αξιοκρατίας στη Δημόσια Διοίκηση, σε έλεγχο και καταξίωση της ανθρώπινης ποιότητας. Ποιες θεσμικές αλλαγές στον συνδικαλισμό θα εμπνεύσει ο Κ.Φ. ώστε να χαλιναγωγηθεί, με κοινωνικά κριτήρια, η κτηνώδης ιδιοτέλεια των συντεχνιακών εκβιαστικών διεκδικήσεων. Ποια συγκεκριμένα μέτρα εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης υπαγορεύουν οι αρχές του Κ.Φ., πώς θα ξαναγίνουν τα διαλυμένα σήμερα σχολειά κυψέλες μάθησης, αγωγής, μόρφωσης χαρακτήρα, και τα πανεπιστήμια τόποι σπουδής και έρευνας, όχι αρένες άγρας κομματικών ανδραπόδων.

Είναι επείγουσα ανάγκη να καταλάβει ο κ. Σ. ότι αν δεν διαφοροποιηθεί πολύ συγκεκριμένα από την αοριστολογία και τις γενικότητες της «επικοινωνιακής» υποκρισίας του ΠΑΣΟΚ και των προκατόχων του αρχηγών της Ν.Δ., είναι από τώρα καταδικασμένος σε διασυρμό και ατίμωση ασύγκριτα οδυνηρότερη από αυτήν Καραμανλή του βραχέος. Αν έχει ιδεολογία, να την πει προτείνοντας συγκεκριμένες θεσμικές αλλαγές, χειροπιαστή πολιτική πρακτική.

Tου Χρηστου Γιανναρα