Με αυτόν τον τίτλο επιγράφει την πρόσφατη μελέτη του, ο Τενέδιος φιλόλογος και ιστορικός Απόστολος Κερκινέογλου, τίτλος που εμφατικά εκφράζει την τραγική μοίρα που επεφύλαξαν για την επί αιώνες ελληνικότατη Τένεδο, οι ιστορικές συγκυρίες. Μια Τένεδο...
πραγματικά χωρίς Τενέδιους (μόνο εννιά ηλικιωμένοι Έλληνες ζουν σήμερα στο νησί, χώρια που και οι Τούρκοι κάτοικοί του, σήμερα είναι όλοι σχεδόν Τούρκοι επήλυδες από διάφορες περιοχές της τουρκικής ενδοχώρας), πάνω στην οποία περιδιαβαίνουν οι μνήμες των ξεριζωμένων τέκνων της, για να εξαχνιστούν κάποτε κι αυτές, όταν θα φύγει από τη ζωή και ο τελευταίος επιζών Τενέδιος πρόσφυγας.
Η μελέτη είναι κατά βάση ιστορική, δεδομένου ότι τέσσερις από τις ενότητές της, έχουν καθαρά ιστορικό χαρακτήρα, ενώ από τις υπόλοιπες δύο, στη μία καταγράφονται τα τοπωνύμια της Τενέδου και στην άλλη, το γλωσσικό ιδίωμα της νήσου με 1.600 λήμματα.
Σε ό,τι αφορά το ιστορικό μέρος του πονήματος, ο συγγραφέας αποφεύγει να συγγράψει μια συνήθη επίπεδης αφήγησης, τοπική ιστορία. Επιχειρεί τέσσερις κάθετες τομές στην ιστορία της Τενέδου, ακολουθώντας τη μέθοδο της θεματικής προσέγγισης του ιστορικού παρελθόντος του νησιού. Mε τον τρόπο αυτόν, προσεγγίζοντας την ιστορία της Τενέδου από μια άλλη οπτική γωνία, όχι μόνο καλύπτει όλη σχεδόν την ιστορία της ιδιαίτερης πατρίδας του, αλλά συγχρόνως, πράγμα που ήταν και ένα ζητούμενο από αυτόν, παρουσιάζει ανάγλυφο το δράμα της νήσου, η στρατηγική θέση της οποίας λίγα μόλις μίλια από το στόμιο των διαχρονικής σημασίας Στενών, καθόρισε και την ιστορική μοίρα της. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με τη μικρή έκταση της Τενέδου, υπήρξε η αιτία να υποστεί το νησί συνεχείς ερημώσεις και εποικισμούς με αποτέλεσμα ο όρος «αυτοχθονία» να χάνει τη νοηματική και ιστορική του σημασία για τους κατά καιρούς κατοίκους της Τενέδου. Γι’ αυτό και ο συγγραφέας αρθρώνει την ιστορική του αφήγηση με βάση τους εποικισμούς και τις κατά καιρούς ερημώσεις της Τενέδου, τόσο στο βασικό σώμα της μελέτης του όσο και στην ιστορία του Κάστρου της. Στην ίδια μελέτη, ο Απόστολος Κερκινέογλου διεκτραγωδεί (SIC) τη βραχύχρονης διάρκειας, ελληνική διοίκηση της Τενέδου (1912 - 1923), η οποία για ένα διάστημα εξελίχτηκε σε συνδιοίκηση με τους Άγγλους για τις στρατιωτικές ανάγκες της ANTANT (1915-1919) και εξετάζει την ιστορία της εκπαίδευσης της Τενέδου κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας πριν και μετά τη Συνθήκη της Λοζάνης, όταν οι Τούρκοι κατά παράβαση της Συνθήκης, προχώρησαν στον αφελληνισμό της εκπαίδευσης των Τενέδιων (και Ιμβρίων), που είχε τελικά ως συνέπεια την οριστική ερήμωσή της από το ελληνικό στοιχείο.
Όπως προαναφέρθηκε, η μελέτη ολοκληρώνεται με δύο πληρέστατες καταγραφές των τοπωνυμίων και του τοπικού ιδιώματος της Τενέδου, στο οποίο διασώζονται 1.600 λέξεις, ενός ιδιώματος καταδικασμένου εκ των πραγμάτων, στη λήθη που, ευτυχώς, απαθανατίζει ο συγγραφέας στηριγμένος στις μνήμες τις δικές του και των οικείων του. Ο συγγραφέας δεν παραλείπει εισαγωγικά, να συγκροτήσει το τυπικό του ιδιώματος και να αναζητήσει το έτυμο για την κάθε λέξη που καταγράφει. Και εκπλήσσει το Λέσβιο αναγνώστη, η ομοιότητα που παρουσιάζει η ιδιόλεκτος της Τενέδου με αυτήν της Λέσβου ακόμη και ως προς την παρουσία τουρκικής προέλευσης λέξεων, στοιχείο βέβαια που αποδεικνύει τους πανάρχαιους δεσμούς που συνδέουν τα δύο νησιά.
Εκείνο που εντυπωσιάζει στη μελέτη αυτή, είναι η ερευνητική προσπάθεια του συγγραφέα με τη σχολαστική αναζήτηση και αξιοποίηση των πηγών και την υπεύθυνη αξιοποίησή τους. Αρκεί να δει κανείς το βιβλιογραφικό υλικό που παραθέτει ο Α.Κ. με παραπομπές συγκεκριμένες, για να αντιληφθεί από πρώτο κιόλας χέρι, τη δουλειά του. Αριθμούνται συνολικά πάνω από 600 παραπομπές σε βιβλία ή επί μέρους μελέτες για το σύνολο της μελέτης. Υπάρχει ακόμη παράρτημα εγγράφων και πινάκων καθώς και φωτογραφικό υλικό.
Ο κ. Απόστολος Κερκινέογλου, που συγκέντρωνε εδώ και αρκετά χρόνια το ιστορικό υλικό του, πραγματοποιεί τελικά το στόχο του με την έκδοση τούτου του βιβλίου, αφήνοντας ένα έργο παρακαταθήκη εθνικής μνήμης και καταγωγής για της επόμενες γενιές-απογόνους των Τενέδιων προσφύγων, ώστε, αν κάποτε επισκεφτούν τη γενέτειρα των προγόνων τους ως τουρίστες πλέον, να ΞΕΡΟΥΝ. Και το πράττει ακολουθώντας με συνέπεια τις βασικές αρχές που πρέπει να διέπουν το έργο του ιστορικού, της αμεροληψίας και της αντικειμενικότητας, έστω κι αν υπήρχε μόνιμα παρούσα μέσα του, η οδυνηρή αίσθηση μιας ανικανοποίητης αδικίας για την πατρίδα που δεν έχει πια…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου