Τις τελευταίες ημέρες παρακολουθούμε ένα, λίγο παράξενο, λεκτικό μπρα ντε φερ μεταξύ της Γερμανικής κυβέρνησης και αξιωματούχων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αντικείμενο της "διένεξης" η δημιουργία ενός πανευρωπαϊκού συστήματος εγγύησης καταθέσεων. Η γερμανική πλευρά αντιτίθεται στην δημιουργία του, επειδή φοβάται την εξαιρετικά άμεση και ευθεία σχέση που υπάρχει μεταξύ τραπεζών και κράτους, σε πάρα πολλές Ευρωπαϊκές χώρες. Η ελληνική κρίση είναι χαρακτηριστική περίπτωση ενός τέτοιου φαύλου κύκλου...
Αυτή η αντιπαράθεση δίνει πολύ καλή αφορμή για να εξετασθεί αυτό το καίριο ζήτημα. Όπως φάνηκε τους τελευταίους έξι μήνες, στην Ελλάδα δεν είναι πολλοί αυτοί που γνωρίζουν τι πραγματικά ισχύει με την εγγύηση καταθέσεων. Ας δούμε τα δεδομένα.
Καταρχήν καλό είναι να θυμηθούμε δύο βασικά σημεία:
Α. Όταν κάποιος καταθέτει χρήματα σε ένα χρηματοπιστωτικό ίδρυμα, γίνεται αυτομάτως δανειστής της τράπεζας και επομένως θεωρείται επενδυτής. Πράγμα που σημαίνει πως αναλαμβάνει κίνδυνο, δηλαδή ρισκάρει ένα μέρος ή ολόκληρο το ποσό των χρημάτων αυτών.
Β. Από το παραπάνω και την νομοθεσία (B.R.R.D), εύκολα καταλαβαίνουμε ότι όλες οι καταθέσεις, απλές και προθεσμίας, αποτελούν επενδυτικά προϊόντα. Αρκεί να αποφέρουν έστω και ελάχιστους τόκους. Επομένως αν μία τράπεζα ή ένα ολόκληρο τραπεζικό σύστημα έχουν προβλήματα, ένα μέρος των πόρων που θα είναι αναγκαίοι για την λύση αυτών των προβλημάτων, μπορεί και θα προέλθει από καταθέσεις.
Από εκεί και πέρα τα δεδομένα είναι συγκεκριμένα. Σίγουρα όχι ξεκάθαρα, αλλά συγκεκριμένα. Με απλά λόγια, δεν υφίσταται πανευρωπαϊκή ασφάλεια καταθέσεων. Η δε υπάρχουσα ελληνική νομοθεσία, αν και εναρμονισμένη με το Ευρωπαϊκό Δίκαιο, δεν είναι επαρκής. Εφόσον συζητάμε για το σύνολο της Ευρωζώνης (ή καταστάσεις ίσες ή μεγαλύτερες από τα ελληνικά μεγέθη) απαιτούνται σημαντικότατες βελτιώσεις.
Η Ευρωπαϊκή οδηγία (49/2014) προβλέπει πανευρωπαϊκή κάλυψη εγγύησης για τις τραπεζικές καταθέσεις. Περιγράφει διασυνοριακά και τοπικά Συστήματα Εγγύησης Καταθέσεων (Σ.Ε.Κ.) που σχηματίζουν ένα πλέγμα το οποίο, θεωρητικά, καλύπτει ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ουσιαστικά όμως, διατηρεί αρκετές λεπτομέρειες λειτουργίας του συστήματος σε "γκρίζες περιοχές". Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα το σύστημα να παραμένει πρακτικά, αδρανές. Η πιο σημαντική από αυτές τις λεπτομέρειες είναι ο προσδιορισμός των πόρων που θα κάνουν την εγγύηση πραγματικά εφαρμόσιμη. Προτάσεις για λύση έχουν γίνει πολλές. Από την θέσπιση ειδικού για τον σκοπό αυτό φόρου στις τραπεζικές συναλλαγές, μέχρι τον ορισμό ενός (μικρού) "καπέλου" στα τραπεζικά επιτόκια. Αλλά θεσμοθετημένη λύση δεν υπάρχει και άρα κεφάλαια πανευρωπαϊκά διαθέσιμα δεν υπάρχουν.
Ο σχεδιασμός της Επιτροπής και της Ε.Κ.Τ. προβλέπει ότι οι λεπτομέρειες που απομένουν θα πρέπει να ξεκαθαριστούν και να οριστικοποιηθούν έως τον Μάρτιο του 2016. Εύκολα λοιπόν καταλαβαίνουμε γιατί έχει ξεκινήσει τώρα η Γερμανία να εκθέτει τις αντιρρήσεις της στην δημιουργία του συστήματος.
Όχι τυχαία, εδώ και πάνω από ένα χρόνο, ακούγονται φωνές για παράταση της προθεσμίας ως το 2017. Ώστε να δοθεί δυνατότητα πραγματικής προόδου και επίλυσης τωνεναπομεινάντων ζητημάτων. Δεν είναι τυχαίο που ο Mario Draghi, εδώ και πολύ καιρό και επανειλημμένα, "χτυπάει καμπανάκια". Εκτός των άλλων, διότι είναι κρίσιμο να υπάρχει πανευρωπαϊκή εγγύηση καταθέσεων για την πλήρη και ολοκληρωμένη τραπεζική ενοποίηση που οραματίζεται…..
Όσον αφορά το τοπικό επίπεδο, υπάρχουν τόσο η απαιτούμενη νομοθεσία όσο και τα τοπικά Σ.Ε.Κ. Τα οποία, στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, είναι αρκετά αν π.χ. χρεωκοπήσει κάποια μεσαίου μεγέθους τράπεζα. Στην περίπτωση όμως που θα εμφανίσει πρόβλημα κάποιος συστημικός οργανισμός, θα υπάρξουν μεγάλες δυσκολίες.
Στην Ελλάδα υπάρχει το Τ.Ε.Κ.Ε. (Ταμείο Εγγύησης Καταθέσεων και Επενδύσεων). Διαθέτει λίγο περισσότερα από €4 δισ. διαθέσιμα κεφάλαια. Αν αυτό το ποσό είναι επαρκές στην απευκταία περίπτωση ενός σοβαρού "ατυχήματος", αφήνεται στην κρίση των αναγνωστών.
Αυτή είναι, κυρίες και κύριοι, σε γενικές γραμμές η υφιστάμενη κατάσταση στην χώρα μας αλλά και ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό που θα ήθελε η στήλη να προσθέσει είναι ότι, καμία εγγύηση δεν μπορεί και δεν πρέπει να αντικαθιστά το κυριότερο "όπλο προστασίας" όλων των επενδυτών. Την αυστηρή, προσεκτική, αναλυτική και επισταμένη εξέταση των δεδομένων της επένδυσης που σκέπτεται να πραγματοποιήσει. Είτε μιλάμε για κατάθεση, είτε για αγορά μετοχών, είτε οποιαδήποτε άλλη τοποθέτηση περιουσίας...
Αυτή η αντιπαράθεση δίνει πολύ καλή αφορμή για να εξετασθεί αυτό το καίριο ζήτημα. Όπως φάνηκε τους τελευταίους έξι μήνες, στην Ελλάδα δεν είναι πολλοί αυτοί που γνωρίζουν τι πραγματικά ισχύει με την εγγύηση καταθέσεων. Ας δούμε τα δεδομένα.
Καταρχήν καλό είναι να θυμηθούμε δύο βασικά σημεία:
Α. Όταν κάποιος καταθέτει χρήματα σε ένα χρηματοπιστωτικό ίδρυμα, γίνεται αυτομάτως δανειστής της τράπεζας και επομένως θεωρείται επενδυτής. Πράγμα που σημαίνει πως αναλαμβάνει κίνδυνο, δηλαδή ρισκάρει ένα μέρος ή ολόκληρο το ποσό των χρημάτων αυτών.
Β. Από το παραπάνω και την νομοθεσία (B.R.R.D), εύκολα καταλαβαίνουμε ότι όλες οι καταθέσεις, απλές και προθεσμίας, αποτελούν επενδυτικά προϊόντα. Αρκεί να αποφέρουν έστω και ελάχιστους τόκους. Επομένως αν μία τράπεζα ή ένα ολόκληρο τραπεζικό σύστημα έχουν προβλήματα, ένα μέρος των πόρων που θα είναι αναγκαίοι για την λύση αυτών των προβλημάτων, μπορεί και θα προέλθει από καταθέσεις.
Από εκεί και πέρα τα δεδομένα είναι συγκεκριμένα. Σίγουρα όχι ξεκάθαρα, αλλά συγκεκριμένα. Με απλά λόγια, δεν υφίσταται πανευρωπαϊκή ασφάλεια καταθέσεων. Η δε υπάρχουσα ελληνική νομοθεσία, αν και εναρμονισμένη με το Ευρωπαϊκό Δίκαιο, δεν είναι επαρκής. Εφόσον συζητάμε για το σύνολο της Ευρωζώνης (ή καταστάσεις ίσες ή μεγαλύτερες από τα ελληνικά μεγέθη) απαιτούνται σημαντικότατες βελτιώσεις.
Η Ευρωπαϊκή οδηγία (49/2014) προβλέπει πανευρωπαϊκή κάλυψη εγγύησης για τις τραπεζικές καταθέσεις. Περιγράφει διασυνοριακά και τοπικά Συστήματα Εγγύησης Καταθέσεων (Σ.Ε.Κ.) που σχηματίζουν ένα πλέγμα το οποίο, θεωρητικά, καλύπτει ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ουσιαστικά όμως, διατηρεί αρκετές λεπτομέρειες λειτουργίας του συστήματος σε "γκρίζες περιοχές". Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα το σύστημα να παραμένει πρακτικά, αδρανές. Η πιο σημαντική από αυτές τις λεπτομέρειες είναι ο προσδιορισμός των πόρων που θα κάνουν την εγγύηση πραγματικά εφαρμόσιμη. Προτάσεις για λύση έχουν γίνει πολλές. Από την θέσπιση ειδικού για τον σκοπό αυτό φόρου στις τραπεζικές συναλλαγές, μέχρι τον ορισμό ενός (μικρού) "καπέλου" στα τραπεζικά επιτόκια. Αλλά θεσμοθετημένη λύση δεν υπάρχει και άρα κεφάλαια πανευρωπαϊκά διαθέσιμα δεν υπάρχουν.
Ο σχεδιασμός της Επιτροπής και της Ε.Κ.Τ. προβλέπει ότι οι λεπτομέρειες που απομένουν θα πρέπει να ξεκαθαριστούν και να οριστικοποιηθούν έως τον Μάρτιο του 2016. Εύκολα λοιπόν καταλαβαίνουμε γιατί έχει ξεκινήσει τώρα η Γερμανία να εκθέτει τις αντιρρήσεις της στην δημιουργία του συστήματος.
Όχι τυχαία, εδώ και πάνω από ένα χρόνο, ακούγονται φωνές για παράταση της προθεσμίας ως το 2017. Ώστε να δοθεί δυνατότητα πραγματικής προόδου και επίλυσης τωνεναπομεινάντων ζητημάτων. Δεν είναι τυχαίο που ο Mario Draghi, εδώ και πολύ καιρό και επανειλημμένα, "χτυπάει καμπανάκια". Εκτός των άλλων, διότι είναι κρίσιμο να υπάρχει πανευρωπαϊκή εγγύηση καταθέσεων για την πλήρη και ολοκληρωμένη τραπεζική ενοποίηση που οραματίζεται…..
Όσον αφορά το τοπικό επίπεδο, υπάρχουν τόσο η απαιτούμενη νομοθεσία όσο και τα τοπικά Σ.Ε.Κ. Τα οποία, στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, είναι αρκετά αν π.χ. χρεωκοπήσει κάποια μεσαίου μεγέθους τράπεζα. Στην περίπτωση όμως που θα εμφανίσει πρόβλημα κάποιος συστημικός οργανισμός, θα υπάρξουν μεγάλες δυσκολίες.
Στην Ελλάδα υπάρχει το Τ.Ε.Κ.Ε. (Ταμείο Εγγύησης Καταθέσεων και Επενδύσεων). Διαθέτει λίγο περισσότερα από €4 δισ. διαθέσιμα κεφάλαια. Αν αυτό το ποσό είναι επαρκές στην απευκταία περίπτωση ενός σοβαρού "ατυχήματος", αφήνεται στην κρίση των αναγνωστών.
Αυτή είναι, κυρίες και κύριοι, σε γενικές γραμμές η υφιστάμενη κατάσταση στην χώρα μας αλλά και ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό που θα ήθελε η στήλη να προσθέσει είναι ότι, καμία εγγύηση δεν μπορεί και δεν πρέπει να αντικαθιστά το κυριότερο "όπλο προστασίας" όλων των επενδυτών. Την αυστηρή, προσεκτική, αναλυτική και επισταμένη εξέταση των δεδομένων της επένδυσης που σκέπτεται να πραγματοποιήσει. Είτε μιλάμε για κατάθεση, είτε για αγορά μετοχών, είτε οποιαδήποτε άλλη τοποθέτηση περιουσίας...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου