Η δημόσια διοίκηση και το κοινωνικό κράτος θα είναι οι δύο βασικοί τομείς από τους οποίους το υπουργείο Οικονομίας θα επιχειρήσει να εξοικονομήσει το μεγαλύτερο μέρος από τα 16,5 δισ. ευρώ που θα απαιτήσει για το διάστημα 2011-2015 το «μνημόνιο 4» όπως το αποκάλεσε ο υπουργός Οικονομικών, Γιώργος Παπακωνσταντίνου.
Ως γνωστό, το αναθεωρημένο μνημόνιο απαιτεί μέτρα μέχρι και το 2015 φτάνουν - με τα σημερινά δεδομένα - τα 24 δισ. ευρώ μέχρι το έλλειμμα να μειωθεί στο 1,3% του ΑΕΠ στο τέλος του 2015. Από αυτά σύμφωνα με τον υπουργό τα 2/3 (περίπου 16,4 δισ. ευρώ) θα προέλθουν από την περικοπή δαπανών και το 1/3 (7,6 δισ. ευρώ) από αύξηση εσόδων.
Η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που συνόδευε το αναθεωρημένο μνημόνιο τόνιζε ότι περαιτέρω μειώσεις μισθών συντάξεων ή αύξηση της φορολογίας δεν είναι «βιώσιμες λύσεις». Συνεπώς οι νέες περικοπές που θα γίνουν πρέπει να είναι διαρθρωτικές.
Στο τομέα της φορολογίας στο επίκεντρο μπαίνει το θέμα των 980 φορολογικών απαλλαγών. Εκτός αυτού με βάση το αναθεωρημένο μνημόνιο αναμένεται ετήσια αύξηση 700 εκατ. ευρώ στα ετήσια έσοδα από την νέα αύξηση των συντελεστών ΦΠΑ για τα προϊόντα που σήμερα φορολογούνται με συντελεστή 13% (αναμένονται 300 εκατ. ευρώ) αλλά και την ετήσια φορολόγηση των τυχερών παιχνιδιών που αναμένεται να φτάσει τα 400 εκατ. ευρώ.
Στον τομέα των δαπανών ο υπουργός Οικονομικών παραδέχθηκε την περασμένη εβδομάδα ότι οι περικοπές θα προέλθουν από τη δημόσια διοίκηση, δηλαδή το στενό και ευρύτερο δημόσιο τομέα (νοσοκομεία, ασφαλιστικά ταμεία, Δήμοι) τις δημόσιες επιχειρήσεις, την υγεία, την παιδεία, την κοινωνική πρόνοια και το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων.
Υγεία - Περίθαλψη
Στην υγεία τα χρήματα που θα πρέπει να περικοπούν συνολικά 8,5 δισ. ευρώ ώστε οι δαπάνες υγείας από το 9,5% του ΑΕΠ να μειωθούν στο 6% του ΑΕΠ όπως έχει αναφέρει επανειλημμένα ο ελεγκτής της Ε.Ε. κ. Σέρβας Ντε Ρουζ.
Το φετινό πρόγραμμα προβλέπει περικοπές ύψους 2,4 δισ. ευρώ από φάρμακα μείωση προμηθειών και συγχωνεύσεις νοσοκομείων που έχουν ήδη δρομολογηθεί. Πάντως ο υπουργός Υγείας κ. Λοβέρδος έχει ομολογήσει πρόσφατα ότι η εφαρμογή της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης σε όλη τη χώρα δεν θα πρέπει να αναμένεται πριν περάσει περίπου 1,5 χρόνος.
Κοινωνική πρόνοια
Στην κοινωνική πρόνοια στόχος είναι η μείωση του ποσού που δίνεται στα επιδόματα. Ο υπουργός Οικονομικών έχει αναφερθεί κατ' επανάληψη στο θέμα αλλά δεν πήρε ιδιαίτερες διαστάσεις.
Η Ελλάδα δαπανά 18 δισ. ευρώ ευρώ το χρόνο για επιδόματα ανεργίας, πρόνοιας, πολυτεκνικά, αναπηρικά κτλ. Ο στόχος υποτίθεται ότι είναι η καταπολέμηση της σπατάλης. Πρώτα στη σειρά μπαίνουν τα επιδόματα ανεργίας στα οποία είναι βέβαιο ότι θα επιβληθούν εισοδηματικά κριτήρια τη στιγμή που ο αριθμός όσων τα λαμβάνουν θα αυξάνεται και το 2011.
Η θέσπιση εισοδηματικών κριτηρίων θα αποτελέσει τη βάση με την οποία δίνονται και τα υπόλοιπα επιδόματα με άγνωστο μέχρι στιγμής προϋπολογισμό. Πάντως ο σχεδιασμός προβλέπει ότι προσπάθειες όπως αυτή της μείωσης των πολυτεκνικών επιδομάτων στο τέλος του 2010 θα επεκταθούν με νέα μορφή και νέο περιεχόμενο.
Πολλά μπορούν να γίνουν
Στη δημόσια διοίκηση είναι πολλά περισσότερα αυτά που μπορούν να γίνουν. Η αρχή θα γίνει με την έκθεση για το μισθολόγιο των δημοσίων υπαλλήλων. Η έκθεση για τη νέα μορφή που θα πάρει αναμένεται να ανακοινωθεί σήμερα με την έκθεση της ειδικής επιτροπής που εργάζεται από τα τέλη του προηγούμενο χρόνο για το θέμα.
Στις γενικές της αρχές θα περιλαμβάνει συγχωνεύσεις - καταργήσεις των 44 επιδομάτων που δίνονται σήμερα στο δημόσιο τομέα σε τρία και σημαντικές περικοπές επιμέρους επιδομάτων καθώς και σταδιακή περικοπή των εργαζομένων του Δημοσίου. Το επόμενο θα είναι το κούρεμα των αμοιβών με βάση τα υψηλά επιδόματα.
Το μισθολογικό κόστος για το 2011 και μετά από τις περικοπές του 2010 παραμένει στο 10,7% του ΑΕΠ. Η τρόικα έχει διατάξει να προσεγγίσει τα μέσα επίπεδα της Ε.Ε. Δηλαδή στο 10% του ΑΕΠ. Το 0,7% του ΑΕΠ που θα περικοπεί αντιστοιχεί σε μείωση 1,7 δισ. ευρώ.
Στον τομέα της Παιδείας η προσπάθεια έχει αρχίσει. Το υπουργείο Παιδείας είναι το υπουργείο με το μεγαλύτερο αριθμό μισθοδοτούμενων δημοσίων υπαλλήλων (ξεπερνούν του 120.000).
Στην ανώτερη και ανώτατη εκπαίδευση η κα Διαμαντοπούλου έχει ήδη ανακοινώσει συγχωνεύσεις ή και κλείσιμο πανεπιστημιακών σχολών της επαρχίας.
«Κονταίνει» το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων
Δύσκολη θα είναι η περικοπή του εθνικού σκέλους του Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) κατά 4 δισ. ευρώ (περίπου 1 δισ. το χρόνο), από το 2011 μέχρι και το 2014, ένας από τους στόχους του υπουργείου Οικονομικών, προκειμένου να μπορούν να αποτυπωθούν να μέτρα του «μνημονίου 4».
Σύμφωνα με ανώτατα στελέχη του υπουργείου, για την αποπληρωμή των οφειλόμενων επιδοτήσεων από τον 3299/2004 απαιτείται ένα ποσό ύψους 1 δισ. ευρώ για τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Την ίδια ώρα, από τις παλιές επενδύσεις υπάρχουν περίπου 1.500 οι οποίες δεν έχουν ακόμη αξιολογηθεί.
Οι 1.200 από αυτές αφορούν επενδύσεις φωτοβολταϊκών, ενώ περίπου 250-300 είναι βιώσιμες επενδύσεις και μάλιστα οι περισσότερες από αυτές είναι προϋπολογισμού άνω του 1 εκατ. ευρώ.
Εκτός όμως από την κάλυψη των αναγκών για τον παλιό αναπτυξιακό νόμο, θα πρέπει να αποπληρώνονται σε εύλογο χρόνο και οι επιδοτήσεις του νέου, ο οποίος θα διαθέσει από τις 15 Μαρτίου το ποσό των 2 δισ. ευρώ για επενδύσεις.
Στα συγχρηματοδοτούμενα από την Ε.Ε. έργα, όμως, υπάρχει αντικείμενο για περικοπές, με αφορμή την ενδιάμεση αξιολόγηση του ΕΣΠΑ. Ωστόσο, το ξεκαθάρισμα των έργων θα απαιτήσει ιδιαίτερα προσεκτικούς χειρισμούς, οι οποίοι θα επιτρέψουν να περικοπούν τα κακά έργα, χωρίς όμως να απειληθούν οι κοινοτικοί πόροι, οι οποίοι είναι στοιχείο που έχει ενσωματωθεί στις απαιτήσεις του μνημονίου και, ειδικότερα, στο σκέλος των εσόδων.
Το αληθινό πεδίο περικοπών θα είναι έργα τα οποία έχουν ήδη ενταχθεί στο ΕΣΠΑ και επί 1- 2 χρόνια δεν έχουν κάνει καθόλου δαπάνες υλοποίησης.
